Ο Αθανάσιος Μαγγίνας είναι Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης Πνευμονικής Υπέρτασης (Ε.Ε.Μ.Π.Υ.). Είναι καρδιολόγος με εξειδίκευση στην επεμβατική καρδιολογία, Διευθυντής Καρδιολογικής Κλινικής και Επεμβατικής Καρδιολογίας στο νοσοκομείο Mediterraneo και μας βοηθά με τις απαντήσεις του να κατανοήσουμε λίγο περισσότερο τη νόσο της Πνευμονικής Αρτηριακής Υπέρτασης. Αφορμή για τη συζήτηση αυτή ο Νοέμβριος, μήνας αφιερωμένος στην ενημέρωση για την Πνευμονική Αρτηριακή Υπέρταση.
Ο Νοέμβριος είναι ο μήνας εγρήγορσης και ενημέρωσης για την Πνευμονική Αρτηριακή Υπέρταση. Μπορούμε να πούμε ορισμένα βασικά χαρακτηριστικά της νόσου και ποιος ο επιπολασμός της, το μέγεθος του προβλήματος στην Ελλάδα;
Η Πνευμονική Αρτηριακή Υπέρταση (ΠΑΥ) είναι ένας από τους τύπους πνευμονικής υπέρτασης (ΠΥ), μιας νόσου που χαρακτηρίζεται από αύξηση της πίεσης του αίματος μέσα στους πνεύμονες και δεν είναι ο πιο συνηθισμένος. Η ΠΥ από μόνη της είναι ένας επιβαρυντικός παράγοντας για την υγεία του ατόμου, και οι ασθενείς αυτοί έχουν περισσότερα προβλήματα υγείας, μικρότερο προσδόκιμο επιβίωσης και και με χειρότερη ποιότητα ζωής.
Η ΠΑΥ είναι ένας από τους 5 αναγνωρισμένους τύπους ΠΥ. Η πιο συχνή κατηγορία είναι αυτή που οφείλεται σε παθήσεις της αριστερής πλευράς της καρδιάς όπως η στεφανιαία νόσος, οι βαλβιδοπάθειες, η χαμηλή απόδοση της καρδιάς. Αυτή είναι η κατηγορία στην οποία ανήκουν το 80% των ασθενών με ΠΥ.
Η δεύτερη κατηγορία είναι οι πνευμονοπάθειες και υπάρχουν άλλες τρεις κατηγορίες παθήσεων, πιο σπάνιες, μέσα στις οποίες είναι η ΠΑΥ για την οποία κυρίως θα μιλήσουμε. Έχει μελετηθεί πολύ η κατηγορία των νοσημάτων που κάνουν ΠΑΥ εδώ και τουλάχιστον 25 χρόνια και το ιατρικό ενδιαφέρον σε αυτή την κατηγορία είναι ότι έχουν αναπτυχθεί ειδικά φάρμακα. Παρόλα αυτά είναι μια σπάνια πάθηση που με βάση επιδημιολογικά δεδομένα, θα έλεγα ότι στην Ελλάδα ζουν περίπου 500-600 ασθενείς με ΠΑΥ και κάθε χρόνο γίνονται περίπου 50-60 καινούργιες διαγνώσεις.
Είναι μία εκ γενετής ή μια επίκτητη κατάσταση η νόσος αυτή;
Είναι μια επίκτητη κατάσταση αλλά υπάρχει και κάποιου βαθμού κληρονομικότητα στην πάθηση, υπάρχουν οικογένειες που έχουν μια γονιδιακή επιβάρυνση και μέσα σε αυτές τις οικογένειες κάποια άτομα νοσούν στη διάρκεια της ζωής τους με ΠΑΥ. Υπάρχουν και επίκτητες παθήσεις που συνδέονται με τη νόσο, για παράδειγμα ασθενείς με σκληρόδερμα ή συγγενείς καρδιοπάθειες παρουσιάζουν πιο συχνά ΠΑΥ. Τέλος, υπάρχει και η μορφή της ιδιοπαθούς ΠΑΥ, δηλαδή αυτής της μορφής της νόσου για την οποία δεν βρίσκουμε κάποια συγκεκριμένη αιτιολογία.
Πόσο σημαντική είναι η έγκαιρη διάγνωση της ΠΑΥ; Παρότι δεν υπάρχει ακόμη θεραπεία που να προσφέρει ίαση, υπάρχουν πράγματα που μπορούν να βοηθήσουν στην καλύτερη διαχείριση της νόσου.
Είναι πάρα πολύ σημαντική και η διάγνωση είναι το πιο δύσκολο κομμάτι στη διαχείριση των ασθενών, δηλαδή στην προσέγγιση των γιατρών σε αυτή την πάθηση επειδή τα συμπτώματα της νόσου δεν είναι ειδικά αλλά πιο γενικά, όπως εύκολο λαχάνιασμα, να μην μπορεί κάποιος να ανέβει μια ανηφόρα, να έχει επεισόδια ταχυπαλμίας, καμιά φορά συμπτώματα θωρακικών πόνων. Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να οφείλονται ακόμη και σε καλοήθεις καταστάσεις όπως το καθημερινό στρες, που μπορεί να κάνει τέτοιου τύπου συμπτώματα, ιδιαίτερα σε νέα άτομα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να καθυστερεί η διάγνωση, ιδίως, σε νέους ανθρώπους και να αποδίδεται σε άλλες καταστάσεις όπως στρες και άσθμα.
Έτσι, σε όλο τον κόσμο αλλά και στην Ελλάδα, υπάρχει μια καθυστέρηση 2-3 ετών από την πρώτη εμφάνιση των συμπτωμάτων μέχρι να φτάσει ο ασθενής στη διάγνωση της νόσου. Ο λόγος της καθυστέρησης οφείλεται στο γεγονός που αναφέραμε, ότι τα συμπτώματα δεν είναι ειδικά. Οπότε οι ασθενείς έρχονται αρχικά σε επαφή με γενικούς γιατρούς, με παθολόγους, με καρδιολόγους που δεν είναι πολύ εξειδικευμένοι στην πάθηση. Γι’ αυτό χρειάζεται αυτοί οι πρώτης γραμμής γιατροί να έχουν την υποψία στο μυαλό τους και να μην αποδίδουν τα συμπτώματα σε άλλες αιτίες χωρίς να το διερευνήσουν.
Και γνωρίζουμε πολύ καλά ότι όσο πιο νωρίς γίνει η διάγνωση της ΠΑΥ τόσο πιο καλά πηγαίνουν οι ασθενείς γιατί ξεκινάμε έγκαιρα τη σωστή φαρμακευτική αγωγή κι έτσι οι άνθρωποι ζουν περισσότερο και με καλύτερη ποιότητα ζωής.
Είναι η ΠΑΥ μια νόσος που αφορά κυρίως γυναίκες;
Από παλιά είναι γνωστό ότι επηρεάζονται κυρίως γυναίκες και κυρίως νέες γυναίκες. Βέβαια όσο φτάνουμε σε πιο πρόσφατο χρόνο, τα τελευταία 5-10 χρόνια, φαίνεται ότι η ισορροπία μεταξύ φύλων εξισώνεται, τώρα έχουμε και άντρες ασθενείς και λίγο μεγαλύτερης ηλικίας ανθρώπους. Η πιθανότερη εξήγηση είναι ότι η ΠΑΥ αποκαλύπτεται τώρα πια λόγω του ότι υπάρχει μεγαλύτερη εγρήγορση της ιατρικής κοινότητας και διαγιγνώσκεται πιο συχνά σε άτομα μέσης ή και μεγαλύτερης ηλικίας, για τα οποία παλαιότερα θεωρούσαμε ότι δεν έχουν αυτό τον τύπο της υπέρτασης. Τώρα όμως λόγω καταγραφών επιδημιολογικών δεδομένων που γίνονται σε πολλές χώρες όπως και στην Ελλάδα είναι ότι ενώ οι γυναίκες αποτελούσαν το 70-80% των ασθενών τώρα το ποσοστό αυτό έχει γίνει περίπου το 60% σε σχέση με τους άντρες.
Μήπως στις γυναίκες η εγκυμοσύνη, που είναι πιο συχνή σε νεότερες ηλικίες, έκανε πιο έντονα τα συμπτώματα; Τα αποκάλυπτε νωρίτερα;
Εάν μια γυναίκα έχει ΠΑΥ στην διάρκεια μιας εγκυμοσύνης επιβαρύνεται πάρα πολύ από πλευράς συμπτωμάτων. Κι αυτός είναι ένας λόγος που πρέπει να συζητάμε σχετικά με τις ασθενείς. Οι γυναίκες αυτές διατρέχουν μεγάλο κίνδυνο στην εγκυμοσύνη και στην πραγματικότητα τις αποθαρρύνουμε να μείνουν έγκυες και τις βοηθάμε μέσω αντισύλληψης και συμβουλών που τους δίνουμε να μην μείνουν έγκυες γιατί κινδυνεύει η ζωή τους. Τώρα, κάποιες γυναίκες, ευτυχώς όχι συχνά, επιλέγουν παρόλα αυτά να μείνουν έγκυες ή εάν τύχει να μείνουν έγκυες επιλέγουν να κρατήσουν το παιδί. Εδώ είναι μια δύσκολη κατάσταση γιατί πρέπει να τους δώσουμε πληροφορίες για το ρίσκο που έχουν. Βέβαια δεν μπορούμε να αρνηθούμε να τους προσφέρουμε βοήθεια κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Αλλά αυτή η εγκυμοσύνη πρέπει να παρακολουθείται στενά ενώ ο τοκετός πρέπει να γίνεται σε ειδικά κέντρα ΠΥ, ενώ μπορεί να χρειαστεί ακόμη και η θεραπεία με επιθετικά φάρμακα στη διάρκεια της εγκυμοσύνης για να μη κινδυνέψει η ζωή της μητέρας. Ουσιαστικά όμως στη νόσο αυτή η εγκυμοσύνη δεν επιτρέπεται.
Επιστρέφοντας στη νόσο, υπάρχει εξέταση που δείχνει με ασφάλεια ότι πρόκειται όντως για ΠΑΥ;
Μια πολύ χρήσιμη και διαδεδομένη στην Ελλάδα εξέταση που μπορεί να βάλει το γιατρό σε υποψία για τη νόσο είναι το υπερηχοκαρδιογράφημα, το τρίπλεξ καρδιάς. Βέβαια για να αποδειχτεί η πάθηση αυτό θα γίνει μέσα από καρδιακό καθετηριασμό, μια επέμβαση όπου με έναν καθετήρα μετράμε την πίεση απευθείας μέσα στους πνεύμονες, ωστόσο το υπερηχογράφημα βάζει την υποψία. Εάν είναι παθολογικό τότε ο ασθενής πρέπει να κάνει καθετηριασμό ώστε να υπάρξει σαφής απάντηση.
Παρότι δεν υπάρχει θεραπεία που να οδηγεί στην ίαση, υπάρχουν θεραπευτικές επιλογές που μπορεί να συμβάλουν στην καλύτερη διαχείριση της νόσου, σωστά;
Η καλύτερη διαχείριση γίνεται κατ’ αρχάς με τη φαρμακευτική αγωγή. Δηλαδή αφού καταλήξει ο γιατρός στη διάγνωση πρέπει με βάση επιστημονικές οδηγίες που υπάρχουν πια να ξεκινήσει ένα σωστό συνδυασμό φαρμάκων. Εδώ πρέπει να τονίσουμε ότι αυτά τα φάρμακα σε γενικές γραμμές πρέπει να δίνονται από ειδικά κέντρα πνευμονικής υπέρτασης. Ευτυχώς στην Ελλάδα έχουν αρκετά τέτοια κέντρα, τουλάχιστον 10, σε όλη την επικράτεια. Τα κέντρα αυτά μπορούν να τα μάθουν όσοι ενδιαφέρονται από την επιστημονική Εταιρεία Μελέτης Πνευμονικής Υπέρτασης ή μέσα από το σύλλογο ασθενών. Όταν φτάσει ο ασθενής με αποδεδειγμένη ΠΑΥ στον ειδικό γιατρό, τότε εκείνος με βάση συγκεκριμένους παράγοντας, θα εκτιμήσει τη βαρύτητα της νόσου και θα προτείνει το σωστό συνδυασμό φαρμάκων.
Η ΠΑΥ προκαλεί δυσκολίες στην καθημερινότητα των ασθενών. Ποιες θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι οι πιο συχνές και ποια η κοινωνική διάσταση της νόσου, για παράδειγμα πώς επηρεάζει την ικανότητα των ασθενών για εργασία ή στις απαιτήσεις της οικογενειακής τους ζωής.
Ανάλογα με τη βαρύτητα της πάθησης, κάθε ασθενής μπορεί να έχει την ανάλογη δυσκολία στην καθημερινότητά του, όπως π.χ. δύσπνοια, εύκολο λαχάνιασμα, ζάλη, λιποθυμικές κρίσεις, πόνους στο στήθος και ταχυπαλμίες ενώ κυρίως επηρεάζεται η αντοχή του.
Οι περισσότεροι ασθενείς με ΠΑΥ δεν μπορούν να εργαστούν. Δεν έχουν αντοχή, παίρνουν συνεχώς αρκετά φάρμακα, χρειάζονται φροντίδα από το περιβάλλον τους για κάθε τομέα της ζωής τους. Γενικά μιλώντας οι άνθρωποι αυτοί έχουν περιορισμούς που επηρεάζουν την καθημερινότητά τους, αλλά και των γύρω τους, καθώς χρειάζεται να υπάρχει γι’ αυτούς μια ομάδα φροντιστών.
Ο σύλλογος ασθενών ΠΑΥ είναι πάντα δίπλα τους, όπως και εμείς οι γιατροί, να τους ενθαρρύνουμε, να τους βοηθάμε και να τους υποστηρίζουμε.
Περάσαμε μια δύσκολη περίοδο με πανδημία. Πιστεύετε ότι επηρέασε, κι αν ναι πώς, τη συμπεριφορά των ασθενών, στο να αντιληφθούν και να δώσουν σημασία στα συμπτώματα, να επισκεφτούν τον γιατρό τους, να αναζητήσουν και να ακολουθήσουν τη θεραπεία τους;
Ναι, κι αυτό είναι διεθνές φαινόμενο για τους προφανείς λόγους. Οι ασθενείς αυτοί έμειναν σε μεγάλο βαθμό μακριά από τα κέντρα ΠΥ, οι ιατρικές τους ομάδες συνέχισαν μεν να τους παρακολουθούν αλλά από απόσταση. Προφανώς όμως δεν είναι το ίδιο. Η άμεση παρουσία και η διά ζώσης επικοινωνία έχει πολύ πιο σωστά αποτελέσματα και πληροφορίες για τους γιατρούς. Παρόλα αυτά η φροντίδα συνεχίστηκε είμαστε όμως σίγουροι ότι οι ασθενείς έμειναν λίγο πίσω στην ουσιαστική τους φροντίδα και θεραπεία.
Υπάρχει ο σύλλογος ασθενών για την ΠΑΥ, η Ελληνική Κοινότητα Πνευμονικής Υπέρτασης. Εκτιμάτε ότι οι δράσεις και οι πρωτοβουλίες που αναλαμβάνει στο πλαίσιο της ενημέρωσης της ελληνικής κοινωνίας για τη νόσο είναι σημαντικές;
Είναι σημαντικός ο ρόλος του συλλόγου. Όπως γίνεται στο εξωτερικό, ευτυχώς, έτσι και στην Ελλάδα ο σύλλογος αυτός κρατά μια συνοχή στην ομάδα των ασθενών με την πάθηση, επικοινωνούν μεταξύ τους, ενημερώνονται, βοηθάει ο ένας τον άλλο να λυθούν κάποια προβλήματα κυρίως όσον αφορά τα φάρμακά τους γιατί είναι εξειδικευμένα φάρμακα που δίνονται με ειδικές συνταγές, δεν μπορεί να τις δώσει οποιοσδήποτε. Έτσι οι ασθενείς επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω του συλλόγου για να λύσουν τα διαδικαστικά μικροπροβλήματα, υποστηρίζουν ο ένας τον άλλο και αυτό είναι πολύ σημαντικό ιδιαίτερα στις σπάνιες παθήσεις καθώς ο καθένας δίνει κουράγιο και λύσεις στους άλλους, ενώ είναι ανακουφιστικό για τον ασθενή να είναι σε μια ομάδα που νιώθει ότι τον καταλαβαίνουν.
Επιπλέον, οφείλω να πω ότι ο Σύλλογος, και να δώσω και συγχαρητήρια, κάνει ό,τι μπορεί για να δώσει λύσεις σε προβλήματα, κυρίως για εξειδικευμένες θεραπείες. Είναι πολύ σημαντική η ύπαρξή του ενώ προς την ίδια κατεύθυνση κινείται φυσικά και η Εταιρεία Πνευμονικής Υπέρτασης και είμαστε σε στενή επαφή με το σύλλογο ώστε να προσφέρουμε όσα περισσότερα μπορούμε.
Πόσο σημαντική θεωρείτε την πρωτοβουλία "Δώσε Ανάσα στη ζωή σου"; Ποια είναι η άποψή σας για την πλατφόρμα και την ενημέρωση από τη PH Human σε συνεργασία με την επιστημονική κοινότητα καθώς και με συλλόγους ασθενών.
Πράγματι είναι σημαντική και έχει ουσιαστική συνεισφορά στην ενημέρωση των ασθενών. Πρόκειται για την ενημερωτική εκστρατεία από την φαρμακευτική εταιρεία Janssen Ελλάδος που τελεί υπό την αιγίδα της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης Πνευμονικής Υπέρτασης και του συλλόγου ασθενών "Ελληνική Κοινότητα Πνευμονικής Υπέρτασης". Η διαδικτυακή πλατφόρμα είναι αξιόλογη σε επίπεδο ενημέρωσης και βοηθούν κι αυτές στην πληροφόρηση των ασθενών. Είναι σημαντικό ότι μπορεί ο καθένας από το σπίτι του να επισκεφθεί την ιστοσελίδα για να πάρει γενικές πληροφορίες για το τι είναι η πάθηση, τι θεραπείες υπάρχουν, πώς ταξινομείται η πάθηση σε διάφορες κατηγορίες. Και όπως καταλαβαίνετε, επειδή η πάθηση είναι σπάνια, όσο περισσότερες πληροφορίες μπορεί να βρει κανείς από αξιόπιστες και έγκυρες πηγές τόσο το καλύτερο. Όσα περισσότερα γνωρίζει την πάθησή του ένας ασθενής τόσο περισσότερο βοηθάει τον εαυτό του.
Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις
Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για υγεία, διατροφή και γυμναστική στο shape.gr
