istock
Είναι η εποχή που μοιράζεσαι… μικρόβια, ιούς γρίπης και πολλά άλλα. Τον χειμώνα το παιδί σου φέρνει στο σπίτι μια πληθώρα μικροβίων από το σχολείο ή τον παιδικό σταθμό, ενώ η κολλητή σου έρχεται σπίτι με μπουκωμένη μύτη.
Δυστυχώς πολυάριθμοι αναπνευστικοί ιοί όπως ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός (RSV) αυξάνονται παράλληλα με τη γρίπη και την COVID-19 (αυτό που οι ειδικοί έχουν ονομάσει "τριδημία"). Μπορείς να αποφύγεις όλες αυτές τις μολύνσεις; Δες πώς να παραμείνεις ασφαλής, καθώς και πώς να διαχειριστείς 10 από τις πιο συχνές ιώσεις του χειμώνα.
Γιατί αρρωσταίνουμε πιο συχνά τον χειμώνα;
Οι ασθένειες είναι πιο συχνές το χειμώνα, επειδή τα μολυσμένα αναπνευστικά σταγονίδια ταξιδεύουν πιο εύκολα στον ξηρό αέρα όταν ένα άρρωστο άτομο βήχει ή φτερνίζεται. Επιπλέον, τείνουμε να μαζευόμαστε σε εσωτερικούς χώρους όταν κάνει κρύο έξω, διευκολύνοντας τη μετάδοση των μικροβίων από άτομο σε άτομο.
Επίσης, όταν κολλάς μια ασθένεια, τα συμπτώματα δεν εμφανίζονται πάντα αμέσως. Μπορεί να χρειαστούν έως και μερικές ημέρες ή μια εβδομάδα για να εμφανιστούν, ανάλογα με τον ιό που κόλλησες ή τα μικρόβια με τα οποία ήρθες σε επαφή και κατά πόσο δυνατό είναι το ανοσοποιητικό σου σύστημα. Παρόλο που μπορεί να μη νιώθεις άρρωστη, εξακολουθείς να είσαι μεταδοτική κατά τη διάρκεια αυτής της πρώιμης περιόδου επώασης. Συνήθως είσαι πιο μεταδοτική δύο με τρεις ημέρες μετά τη λοίμωξη, αλλά μπορείς να μολύνεις μέχρι και για δύο εβδομάδες ή περισσότερο, ενώ αναρρώνεις από μια ίωση.
Οι 10 κοινές ασθένειες του χειμώνα
Λοιπόν, τι κυκλοφορεί αυτή τη στιγμή; Και τι πρέπει να γνωρίζεις αν αρρωστήσεις;
1. Κοινό κρυολόγημα (ρινοϊός)
Με περισσότερους από 200 διαφορετικούς ιούς κρυολογήματος (ρινοϊούς), δεν είναι περίεργο που οι περισσότεροι ενήλικες κρυώνουν δύο ή τρεις φορές το χρόνο. Τα παιδιά με τα βρώμικα χεράκια τους, τον φλεγματικό βήχα και την έλλειψη δεξιότητας να καλύπτουν το φτέρνισμα, αρρωσταίνουν ακόμη πιο συχνά. Ο ρινοϊός (RNA ιός) αποτελεί την πιο κοινή αιτία του κοινού κρυολογήματος, στον οποίο οφείλεται το 30-80% των περιπτώσεων.
Μετάδοση: Οι ιοί του κρυολογήματος παραμένουν και μεταδίδονται σε άλλους για έως και δύο εβδομάδες. Εσύ και το παιδί σου είστε μεταδοτικοί κατά τη διάρκεια της περιόδου επώασης χωρίς συμπτώματα. Αλλά είναι πιο πιθανό να μολύνεις άλλους, όταν τα συμπτώματα του κρυολογήματος είναι στο χειρότερο τους – συνήθως γύρω στην τρίτη ημέρα που αισθάνεσαι χάλια.
Τι να κάνεις: Για την ανακούφιση του κρυολογήματος, η ενυδάτωση είναι σημαντική. Η κατανάλωση ζεστών ροφημάτων όπως το τσάι μπορεί να είναι καταπραϋντική για τον πονόλαιμο και το μπούκωμα. Χρησιμοποίησε έναν υγραντήρα στο δωμάτιό σου για να προσθέσεις υγρασία στον αέρα και να μειώσεις το μπούκωμα ή κάνε γαργάρες με ζεστό αλατόνερο για να ανακουφίσει τον πονόλαιμο.
2. Γρίπη
Η περίοδος της γρίπης διαρκεί από τον Οκτώβριο έως τον Απρίλιο, αλλά είναι πιθανό να αρρωστήσεις από τον ιό της γρίπης οποιαδήποτε εποχή του χρόνου. Η γρίπη μπορεί να οδηγήσει σε πιθανή νοσηλεία ή θάνατο.
Μετάδοση: Μέχρι να αρχίσεις να εμφανίζεις συμπτώματα γρίπης, πιθανότατα έχεις ήδη μεταδώσει τον ιό σε τουλάχιστον ένα άλλο άτομο. Αυτό συμβαίνει επειδή είσαι μεταδοτική, προτού καταλάβεις ότι αρρώστησες. Η γρίπη είναι μεταδοτική για μια εβδομάδα ή περισσότερο μετά την πρώτη εμφάνιση των συμπτωμάτων.
Τι να κάνεις: Το εμβόλιο της γρίπης είναι ο καλύτερος τρόπος για να προστατεύσεις τον εαυτό σου και την οικογένειά σου από αυτόν τον εξαιρετικά μεταδοτικό ιό. Κάθε χρόνο, ένα νέο εμβόλιο κυκλοφορεί για να σε προστατεύσει από τις τρέχουσες παραλλαγές της γρίπης.
3. COVID-19
Η COVID-19 εξαπλώνεται εύκολα και κορυφώνεται κατά τη διάρκεια των ιώσεων, όπως η γρίπη και ο RSV.
Μετάδοση: Εάν μολυνθείς από COVID-19, είναι πιο πιθανό να μολύνεις και άλλους με τον ιό μία έως δύο ημέρες, πριν από την εμφάνιση των συμπτωμάτων και δύο έως τρεις ημέρες, αφότου αρχίσεις να νιώθεις αδιαθεσία. Για το πόσο καιρό είσαι μεταδοτική μπορεί να εξαρτάται από τη σοβαρότητα της ασθένειάς σου. Εάν έχεις:
- Ήπια ή καθόλου συμπτώματα (ασυμπτωματικά): Είσαι μεταδοτική για περίπου πέντε ημέρες.
- Μέτρια έως σοβαρά συμπτώματα: Μπορεί να είσαι μεταδοτική για έως και 20 ημέρες.
Από τη στιγμή που τα συμπτώματά σου έχουν βελτιωθεί ή υποχωρήσει σημαντικά και έχουν περάσει τουλάχιστον πέντε ημέρες από την έναρξη των συμπτωμάτων, μπορείς να επανέλθεις στην καθημερινότητά σου.
Τι να κάνεις: Υπάρχει το ετήσιο ενημερωμένο εμβόλιο για την COVID-19 που λειτουργεί ακριβώς όπως το ετήσιο εμβόλιο της γρίπης: Προστατεύει εσένα και τους αγαπημένους σου από τις πιο επικίνδυνες παραλλαγές της COVID-19. Ενώ μπορεί να κολλήσεις COVID-19 ακόμα και μετά τον εμβολιασμό, είναι πιθανό να εμφανίσεις λιγότερο σοβαρά συμπτώματα και να διατρέχεις λιγότερο κίνδυνο νοσηλείας.
Είναι συνετό να φοράς μάσκα σε δημόσιους χώρους ή όταν είσαι κοντά σε ευάλωτα άτομα για τουλάχιστον 10 ημέρες, για να μειώσεις τον κίνδυνο μετάδοσης της λοίμωξης. Εάν δεν έχεις συμπτώματα και έχουν περάσει περισσότερες από 10 ημέρες από την πρώτη εμφάνιση των συμπτωμάτων σου, είναι συνήθως ασφαλές να συνεχίσεις τις δραστηριότητές σου χωρίς μάσκα.
4. Αναπνευστικός συγκυτιακός ιός (RSV)
Σε ενήλικες και παιδιά που είναι κατά τα άλλα υγιή, ο RSV συνήθως προκαλεί ήπια συμπτώματα, παρόμοια με το κοινό κρυολόγημα. Αλλά αυτή η αναπνευστική λοίμωξη μπορεί να προκαλέσει, βρογχιολίτιδα και πνευμονία σε βρέφη, που είναι δυνητικά απειλητική για τη ζωή καθώς και να επηρεάσει τους ηλικιωμένους και άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα.
Μετάδοση: Εάν εσύ ή το παιδί σου μολυνθεί από τον RSV, μπορεί να είστε μεταδοτικοί για μερικές ημέρες πριν εμφανιστούν τα συμπτώματα και έως και οκτώ ημέρες μετά. Όμως, τα βρέφη που έχουν μολυνθεί και τα άτομα με αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα μπορεί να είναι μεταδοτικά για έως και τέσσερις εβδομάδες, ακόμη και όταν δεν έχουν πλέον συμπτώματα. Η φυσική μόλυνση με τον αναπνευστικό συγκυτιακό ιό δεν επάγει προστατευτική ανοσία και έτσι μπορεί να μολυνθείς και να νοσήσεις πολλές φορές.
Τι να κάνεις: Υπάρχει εμβόλιο RSV για παιδιά και ηλικιωμένους. Η αξία του δια βίου εμβολιασμού, με έμφαση στον εμβολιασμό ενηλίκων, είναι το πιο αποδοτικό μέτρο πρόληψης για την αποφυγή εξάπλωσης του ιού.
5. Βρογχίτιδα
Οι ιοί που προκαλούν κρυολόγημα, γρίπη και COVID-19 μπορούν όλοι να οδηγήσουν σε βρογχίτιδα εάν αφεθούν χωρίς θεραπεία ή εάν τα συμπτώματά τους είναι αρκετά σοβαρά. Η βρογχίτιδα αναγκάζει τους αεραγωγούς προς τους πνεύμονές σου να διογκωθούν και να γεμίσουν με βλέννα. Το πιο κοινό σύμπτωμα είναι ο χρόνιος βήχας που διαρκεί τρεις εβδομάδες ή περισσότερο.
Μετάδοση: Η βρογχίτιδα δεν είναι μεταδοτική. Αλλά το κρυολόγημα, η γρίπη ή άλλος ιός που οδήγησε στη βρογχίτιδα είναι, επομένως πρέπει να λαμβάνεις προφυλάξεις για να μην κολλήσεις τους άλλους.
Τι να κάνεις: Για τη θεραπεία της βρογχίτιδας, αρκεί να ακολουθήσεις την φαρμακευτική αγωγή που θα σου συστήσει ο γιατρός σου.
6. Πνευμονία
Τα βακτήρια — καθώς και οι ιοί που προκαλούν COVID-19 και RSV — μπορούν να προκαλέσουν πνευμονία.
Μετάδοση: Τόσο η ιογενής όσο και η βακτηριακή πνευμονία είναι μεταδοτικές, αλλά δεν αρρωσταίνουν όλοι όσοι εκτίθενται. Η μετάδοση της πνευμονίας γίνεται με την εισπνοή μικροσταγονιδίων μετά από βήχα ή φτάρνισμα των ατόμων που είναι φορείς, από την εισρόφηση των μικροσταγονιδίων κατά τη διάρκεια του ύπνου από φάρυγγα ή λάρυγγα ή μέσω επαφής με επιφάνειες πρόσφατα μολυσμένες με σταγονίδια, εάν δεν τηρούνται τα μέτρα υγιεινής των χεριών. Έτσι γίνεται η είσοδος των μικροοργανισμών στους πνεύμονες εγκαθίστανται στις κυψελίδες, όπου γίνεται και ο πολλαπλασιασμός τους και δημιουργείται φλεγμονή στις κυψελίδες και στους γύρω ιστούς.
Εάν έχεις ιογενή πνευμονία, είσαι μεταδοτική μέχρι να πέσει ο πυρετός και όταν είσαι απύρετη για αρκετές ημέρες. Εάν έχεις βακτηριακή πνευμονία, είσαι μεταδοτική μέχρι να πάρεις τουλάχιστον δύο ημέρες αντιβιοτικών και να μην έχεις πλέον πυρετό.
Τι να κάνεις: Παιδιά κάτω των 2 ετών, ενήλικες άνω των 65 ετών και άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα θα πρέπει να κάνουν το εμβόλιο κατά του πνευμονιόκοκκου για την πρόληψη σοβαρών επιπλοκών. Αυτοί οι πληθυσμοί συγκεκριμένα διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο για σοβαρά συμπτώματα, ακόμη και θάνατο, ως αποτέλεσμα πνευμονίας.
7. Ιογενής επιπεφυκίτιδα
Τα βακτήρια, καθώς και οι ιοί που προκαλούν κρυολόγημα και COVID-19, μπορούν να προκαλέσουν ιογενή επιπεφυκίτιδα. Αυτή η μόλυνση των ματιών διογκώνει τα αιμοφόρα αγγεία στον επιπεφυκότα, προκαλούν έντονο ερεθισμό με υπεραιμία του επιπεφυκότα, καθώς και το αίσθημα ξένου σώματος.
Μετάδοση: Μπορεί να τη μεταδώσεις πολύ εύκολα κατά τη διάρκεια της περιόδου επώασης και ενώ έχεις συμπτώματα. Η ιογενής επιπεφυκίτιδα είναι μεταδοτική έως ότου πάρεις αντιβιοτικά για τουλάχιστον 24 ώρες - ή μέχρι να υποχωρήσουν τα συμπτώματα.
Τι να κάνεις: Είναι σημαντικό να αποφεύγεις να αγγίζεις όσο το δυνατόν περισσότερο το πρόσωπό σου, τα μάτια σου και άλλες επιφάνειες πριν πλύνεις τα χέρια σου. Τέλος συστήνεται η αποφυγή κολύμβησης σε πισίνες.
8. Οξεία ιγμορίτιδα
Το κρυολόγημα και οι εποχικές αλλεργίες μπορεί να προκαλέσουν λοιμώξεις στους ιγμόρειους κόλπους. Η οξεία ιγμορίτιδα είναι η φλεγμονή ενός ή και των δύο ιγμορείων κόλπων (ιγμόρεια άντρα) που υπάρχουν δεξιά και αριστερά από τη μύτη. Μερικές φορές αναπτύσσονται βακτήρια σε αυτή τη βλέννα, προκαλώντας βακτηριακή ιγμορίτιδα.
Μετάδοση: Η βακτηριακή λοίμωξη δεν είναι μεταδοτική, αλλά μπορείς να μεταδώσεις την ίωση που προκάλεσε τη μόλυνση σε άλλους. Η οξεία ιγμορίτιδα, που είναι πιθανό να εμφανιστεί ύστερα από το κοινό κρυολόγημα και έχει διάρκεια μικρότερη των τεσσάρων εβδομάδων.
Τι να κάνεις: Για να ανακουφιστεί η πίεση των κόλπων, χρειάζεται να κάνεις τακτικές ρινικές πλύσεις με φυσιολογικό ορό ή υπέρτονο θαλασσινό νερό. Αυτή η απλή τεχνική βοηθά στο καθαρισμό των ρινικών οδών, στη μείωση της συμφόρησης και στη μείωση της πίεσης. Είναι ένας ασφαλής και αποτελεσματικός τρόπος για να μειώσεις τα συμπτώματα. Εκτός από τον καθαρισμό της μύτης με ισότονα διαλύματα και χρήση ρινικών σπρέι, η φαρμακευτική αγωγή με αναλγητικά και αντιβιοτικά, θα μειώσει τα συμπτώματα.
Η εφαρμογή μιας ζεστής, υγρής κομπρέσας πάνω από τα ιγμόρειά σου, πολλές φορές την ημέρα, μπορεί επίσης να είναι ευεργετική. Η ζεστασιά βοηθά στο άνοιγμα των ρινικών διόδων, μειώνει την πίεση και ανακουφίζει από τον πόνο.
9. Στρεπτοκκοκική φαρυγγίτιδα
Το κρυολόγημα και άλλοι ιοί τείνουν να προκαλούν πονόλαιμο. Αυτή η βακτηριακή λοίμωξη προκαλεί φλεγμονή στον φάρυγγα και στις αμυγδαλές, καθιστώντας επώδυνη την κατάποση. Εσύ ή το παιδί σου μπορεί επίσης να έχεις πυρετό και πρησμένους λεμφαδένες.
Μετάδοση: Είναι πολύ μεταδοτικό το βακτήριο στρεπτόκοκκου της ομάδας Α (στρεπτόκοκκος) που προκαλεί στρεπτοκοκκική φαρυγγίτιδα. Ο στρεπτόκοκκος μεταδίδεται σε ένα άτομο, όταν αυτό έρθει σε άμεση επαφή με το σάλιο ή τις εκκρίσεις από τη μύτη κάποιου που είναι ήδη μολυσμένος. Επίσης, η μετάδοση είναι δυνατόν να γίνει μέσω τροφίμων που επιμολύνθηκαν, ιδιαίτερα από γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα. Όπως είναι ευνόητο, η μετάδοση του βακτηρίου είναι πιο εύκολη σε χώρους όπου τα άτομα συνωστίζονται.
Εάν εσύ ή το παιδί σου έχετε στρεπτοκοκκική φαρυγγίτιδα, είστε μεταδοτικοί μέχρι να πέσει ο πυρετός και να έχετε πάρει αντιβιοτικά για τουλάχιστον 12 ώρες. Όπως σημειώνει ο ΕΟΔΥ, ο στρεπτόκοκκος ομάδας Α μεταδίδεται πολύ πιο εύκολα από άτομα που είναι συμπωματικά και νοσούν, παρά από υγιείς φορείς του βακτηρίου.
Τι να κάνεις: Η στρεπτοκοκκική φαρυγγίτιδα από τον στρεπτόκοκκο ομάδας Α πρέπει εγκαίρως να αντιμετωπίζεται με τα κατάλληλα αντιβιοτικά, ανάλογα με τη βαρύτητα της λοίμωξης.
10. Ιογενής γαστρεντερίτιδα
Η ιογενής γαστρεντερίτιδα είναι μια εντερική λοίμωξη που οφείλεται σε διάφορους ιούς. Οι συχνότεροι από αυτούς είναι οι νοροϊοί, οι ροταϊοί και οι αδενοϊοί (τύποι 40 και 41). Τα κύρια συμπτώματα της ιογενούς γαστρεντερίτιδας είναι οι διάρροιες (συνήθως υδαρείς) και οι έμετοι. Οι νοροϊοί είναι εξαιρετικά μεταδοτικοί και δύσκολα θανατώνονται. Μπορούν επίσης να παραμείνουν για εβδομάδες σε επιφάνειες όπως πάγκοι και πόμολα πόρτας.
Μετάδοση: Είσαι πιο μεταδοτική όταν κάνεις εμετό, έχεις διάρροια ή για λίγες μέρες μετά τη μείωση των συμπτωμάτων. Δυστυχώς, μπορεί να μολύνεις και άλλους για δύο εβδομάδες ή περισσότερο, ακόμα και όταν είσαι καλύτερα. Σε γενικές γραμμές, η ήπια ιογενής γαστρεντερίτιδα υποχωρεί από μόνη της στους περισσότερους ασθενείς εντός 2-3 ημερών και η πιο σοβαρή εντός μίας εβδομάδας. Η γαστρεντερίτιδα μικροβιακής αιτιολογίας υποχωρεί πιο αργά, τυπικά εντός 1-2 εβδομάδων.
Τι να κάνεις: Εάν έχεις προσβληθεί από ιογενή γαστρεντερίτιδα, μείνε στο σπίτι σου έως ότου κάνει τον κύκλο της. Με τον τρόπο αυτό, αφενός θα γίνεις γρηγορότερα καλά αφού απαιτείται ανάπαυση, αφετέρου θα αποτρέψετε την μετάδοση του ιού και σε άλλους ανθρώπους που βρίσκονται στον ίδιο κλειστό χώρο.
Πώς να σταματήσεις την εξάπλωση των εποχικών ιώσεων
Εάν εσύ ή το παιδί σου είστε άρρωστοι από οποιαδήποτε ασθένεια, απόφυγε τη μετάδοση ιών σε άλλους ακολουθώντας αυτά τα βήματα:
- Να βήχεις και να φτερνίζεσαι στο εσωτερικό του αγκώνα σου, όχι στα χέρια σου.
- Να απολυμάνεις πάγκους, πόμολα πόρτας και τηλεχειριστήρια.
- Μην μοιράζεσαι σκεύη, φλιτζάνια, τρόφιμα, οδοντόβουρτσες, ρούχα, πετσέτες ή άλλα προσωπικά αντικείμενα.
- Μείνε σπίτι μέχρι να βελτιωθούν τα συμπτώματα.
- Πλένε συχνά τα χέρια σου με ζεστό νερό και σαπούνι και χρησιμοποίησε απολυμαντικά χεριών κατά διαστήματα.
- Φόρα μάσκα σε δημόσιους χώρους, αλλά και στο σπίτι για να προστατεύσεις τα μέλη της οικογένειάς σου, ιδιαίτερα αυτούς που είναι ανοσοκατεσταλμένοι.
Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις
Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για υγεία, διατροφή και γυμναστική στο shape.gr
