pexels
Ίσως έχεις ξανακούσει για τη χολίνη σε λίστες με σημαντικά θρεπτικά συστατικά για τον εγκέφαλο και να το προσπέρασες. Τώρα όμως, μια νέα ανάλυση από το UC Davis Health έρχεται να τη βάλει στο επίκεντρο: οι άνθρωποι με αγχώδεις διαταραχές φαίνεται να έχουν περίπου 8% χαμηλότερα επίπεδα χολίνης σε βασικές περιοχές του εγκεφάλου που ρυθμίζουν τη σκέψη και τα συναισθήματα.
Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Molecular Psychiatry, δεν είναι μια μεμονωμένη έρευνα: οι επιστήμονες συνέλεξαν δεδομένα από 25 προηγούμενες μελέτες, συγκρίνοντας 370 άτομα με αγχώδεις διαταραχές με 342 άτομα χωρίς διάγνωση άγχους.
Χολίνη: Το θρεπτικό συστατικό που (ίσως) δεν γνωρίζεις
Ο Jason Smucny, επίκουρος καθηγητής Ψυχιατρικής στο UC Davis και συν-συγγραφέας της μελέτης, τονίζει ότι είναι "η πρώτη μετα-ανάλυση που αναδεικνύει ένα καθαρό χημικό μοτίβο στον εγκέφαλο σε αγχώδεις διαταραχές", αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο στο μέλλον να εξεταστούν διατροφικές παρεμβάσεις με χολίνη ως κομμάτι της θεραπείας.
Τι είναι η χολίνη;
Η χολίνη είναι ένα απαραίτητο θρεπτικό συστατικό που συμμετέχει σε κρίσιμες λειτουργίες:
- βοηθά να σχηματιστούν και να διατηρηθούν οι μεμβράνες των κυττάρων,
- είναι πρόδρομη ουσία για την ακετυλοχολίνη, έναν νευροδιαβιβαστή που παίζει ρόλο σε μνήμη, διάθεση και μυϊκό έλεγχο,
- υποστηρίζει τη φυσιολογική λειτουργία του εγκεφάλου και του νευρικού συστήματος.
Το σώμα σου μπορεί να φτιάξει μόνο μια μικρή ποσότητα χολίνης. Το μεγαλύτερο μέρος πρέπει να το παίρνεις από τη διατροφή:
- συκώτι (ιδίως μοσχαρίσιο),
- κρόκοι αυγών,
- μοσχάρι και κοτόπουλο,
- ψάρια,
- σόγια και προϊόντα της,
- γάλα και γαλακτοκομικά.
Σύμφωνα με ευρωπαϊκά και αμερικανικά δεδομένα, η ενδεικτική "επαρκής πρόσληψη" για ενήλικες είναι:
- περίπου 400 mg/ημέρα για ενήλικες (EFSA),
- περίπου 425 mg/ημέρα για γυναίκες και 550 mg/ημέρα για άνδρες (NIH / US).
Παρόλα αυτά, πολλές μελέτες δείχνουν ότι μεγάλο μέρος του πληθυσμού δεν φτάνει αυτές τις ποσότητες μόνο από τη διατροφή, κάτι που σημειώνει ειδικά και η ομάδα του UC Davis.
Πόσο συχνές είναι οι αγχώδεις διαταραχές;
Ο Richard Maddock, ψυχίατρος, ερευνητής και επικεφαλής της μελέτης, υπενθυμίζει ότι οι αγχώδεις διαταραχές είναι "η πιο συχνή ψυχική ασθένεια στις ΗΠΑ", επηρεάζοντας περίπου 30% των ενηλίκων κάποια στιγμή στη ζωή τους, και ότι πολλοί άνθρωποι δεν λαμβάνουν επαρκή θεραπεία. Στις αγχώδεις διαταραχές ανήκουν:
- η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή,
- η διαταραχή πανικού,
- το κοινωνικό άγχος,
- διάφορες φοβίες.
Δεν μιλάμε, λοιπόν, για το κλασικό άγχος πριν από μια παρουσίαση, αλλά για καταστάσεις όπου:
- το άγχος είναι έντονο και επίμονο,
- επηρεάζει την καθημερινότητά σου,
- σε δυσκολεύει στη δουλειά, στις σχέσεις, στον ύπνο.
Πώς ο εγκέφαλος επεξεργάζεται το άγχος – και πού μπαίνει η χολίνη
Οι αγχώδεις διαταραχές συνδέονται με αλλαγές στο πώς ο εγκέφαλος "διαβάζει" το στρες και τις πιθανές απειλές. Δύο κεντρικά σημεία εδώ:
- Αμυγδαλή: λειτουργεί σαν "ραντάρ" που αποφασίζει αν κάτι είναι επικίνδυνο ή ασφαλές.
- Προμετωπιαίος φλοιός: βοηθά να βάζεις τα πράγματα σε πλαίσιο, να σχεδιάζεις, να παίρνεις αποφάσεις και να ρυθμίζεις τα συναισθήματά σου.
Στις αγχώδεις διαταραχές:
- η αμυγδαλή τείνει να "βλέπει" απειλές πιο συχνά,
- ο προμετωπιαίος φλοιός δυσκολεύεται να "φρενάρει" αυτή την αντίδραση,
το σύστημα fight-or-flight (μάχη ή φυγή), με χημικούς αγγελιοφόρους όπως η νοραδρεναλίνη, είναι πιο συχνά ενεργοποιημένο. Σε αυτό το πλαίσιο, η χολίνη παίζει ρόλο ως δομικό και λειτουργικό συστατικό για τα νευρικά κύτταρα.
Η νέα μελέτη έδειξε ότι:
- τα επίπεδα χολίνης είναι κατά μέσο όρο περίπου 8% χαμηλότερα στα άτομα με αγχώδεις διαταραχές,
- η διαφορά είναι πιο έντονη στον προμετωπιαίο φλοιό, την περιοχή-"κέντρο ελέγχου" για τη σκέψη και τα συναισθήματα.
Ο Maddock σχολιάζει ότι μια μείωση 8% "ίσως ακούγεται μικρή, αλλά για τον εγκέφαλο είναι σημαντική".
Πώς προέκυψαν αυτά τα δεδομένα: η τεχνική 1H-MRS
Για να φτάσουν σε αυτά τα συμπεράσματα, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν πυρηνική μαγνητική φασματοσκοπία πρωτονίου (1H-MRS). Τι σημαίνει αυτό πρακτικά;
- πρόκειται για μια τεχνική που χρησιμοποιεί το ίδιο μηχάνημα με την κλασική μαγνητική τομογραφία (MRI),
- αλλά αντί να βγάζει εικόνες δομής, "διαβάζει" τη χημική σύσταση των περιοχών του εγκεφάλου,
- μετράει νευρομεταβολίτες – ουσίες όπως η χολίνη, που προκύπτουν από τον μεταβολισμό του εγκεφάλου.
Ο Maddock είχε ήδη βρει σε παλαιότερη δουλειά του μειωμένα επίπεδα χολίνης σε άτομα με διαταραχή πανικού. Αυτό ήταν και το έναυσμα για τη μεγάλη μετα-ανάλυση με τον Smucny.
Τι υποψιάζονται οι ερευνητές για τη χολίνη και το άγχος
Η ομάδα του UC Davis προτείνει μια λογική, αν και ακόμη υπό διερεύνηση, εξήγηση:
- Στις αγχώδεις διαταραχές, το σύστημα fight-or-flight είναι συχνά σε υπερλειτουργία.
- Αυτό μπορεί να αυξάνει τις ανάγκες του εγκεφάλου σε χολίνη – για μεμβράνες κυττάρων και για χημική επικοινωνία.
- Αν οι ανάγκες είναι αυξημένες και η "τροφοδοσία" (μέσω διατροφής και μεταβολισμού) δεν συμβαδίζει,
- τότε τα διαθέσιμα επίπεδα χολίνης στον εγκέφαλο μπορεί να πέφτουν ελαφρώς, όπως δείχνουν οι μετρήσεις.
Ωστόσο, δεν ξέρουμε ακόμη αν η χαμηλή χολίνη προκαλεί αγχώδεις διαταραχές ή αν το χρόνιο άγχος ρίχνει τη χολίνη. Πιθανότατα η σχέση είναι πιο σύνθετη και αμφίδρομη.
Τι σημαίνει αυτό για τη διατροφή σου;
Το σημείο στο οποίο σταματούν οι ερευνητές – και ξεκινά η δική σου δράση – είναι η διατροφή. Ο Maddock επισημαίνει ότι:
- πολλοί άνθρωποι δεν φτάνουν τη συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη χολίνης,
- ένα άτομο με αγχώδη διαταραχή θα είχε νόημα να ρίξει μια ματιά στο πιάτο του και να δει αν καλύπτει τις ανάγκες του,
- ορισμένα ωμέγα-3 λιπαρά, όπως αυτά που βρίσκεις στον σολομό, μπορεί να είναι ιδιαίτερα χρήσιμα για να τροφοδοτήσουν τον εγκέφαλο με χολίνη.
Προσοχή στα συμπληρώματα χολίνης
Εδώ είναι το σημείο που μπαίνει μια σημαντική προειδοποίηση. Ο Maddock ξεκαθαρίζει ότι:
- δεν ξέρουμε ακόμη αν η αύξηση της χολίνης μέσω διατροφής ή συμπληρωμάτων μειώνει το άγχος,
- χρειάζονται νέες κλινικές μελέτες για να το διαπιστώσουμε,
- δεν συνιστά να προσπαθήσει κάποιος να "θεραπεύσει" το άγχος παίρνοντας μεγάλες δόσεις χολίνης μόνος του.
Γενικά, υψηλές προσλήψεις χολίνης πάνω από τα ανώτατα επιτρεπτά όρια (περίπου 3.500 mg/ημέρα για ενήλικες σε κάποιες διεθνείς οδηγίες) μπορεί να προκαλέσουν παρενέργειες όπως:
- πτώση αρτηριακής πίεσης,
- γαστρεντερικές ενοχλήσεις,
- έντονη, δυσάρεστη οσμή σώματος.
Άρα ναι, έχει νόημα να βελτιώσεις τη διατροφή σου και να φροντίσεις να παίρνεις επαρκή χολίνη, αλλά δεν έχει νόημα να φορτωθείς συμπληρώματα χωρίς ιατρική καθοδήγηση, ειδικά αν έχεις ήδη αγχώδη διαταραχή ή άλλα θέματα υγείας.
Παρότι η έρευνα για τη χολίνη είναι πολύ ενδιαφέρουσα, δεν αλλάζει κάτι βασικό:
- οι θεραπείες πρώτης γραμμής για τις αγχώδεις διαταραχές παραμένουν η ψυχοθεραπεία (π.χ. γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία) και, όπου χρειάζεται, η φαρμακευτική αγωγή από ψυχίατρο,
- η διατροφή είναι υποστηρικτικός παράγοντας, όχι "μαγικό χαπάκι".
Η μεγάλη αξία της μελέτης είναι ότι επιβεβαιώνει πως το άγχος έχει μετρήσιμη βιολογική διάσταση στον εγκέφαλο, ενώ ανοίγει δρόμο για μελλοντικές παρεμβάσεις που ίσως συνδυάζουν ψυχοθεραπεία και φάρμακα και στοχευμένη διατροφή.
Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις
Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για υγεία, διατροφή και γυμναστική στο shape.gr
