Έχεις ήδη οικολογική συνείδηση, π.χ., ανακυκλώνεις το πλαστικό και χρησιμοποιείς λαμπτήρες εξοικονόμησης ενέργειας. Όμως, μπορείς να κάνεις ακόμη περισσότερο καλό εστιάζοντας στο τι και πώς τρως και προχωρώντας σε μερικές εύκολες αλλαγές στην καθημερινή διατροφή σου. Δεν είναι δύσκολο να είσαι πιο «οικολογικός» καταναλωτής. Μάλιστα, δε χρειάζεται καν να ξεχάσεις τις αγαπημένες σου τροφές. Απλώς πρέπει να μάθεις πώς τα είδη μαναβικής επηρεάζουν τον πλανήτη και να κάνεις στο εξής πιο έξυπνες επιλογές. Για να σε βοηθήσουμε και με τη βοήθεια του Γιώργου Μίλεση, MSc, κλινικού διαιτολόγου - διατροφολόγου, , σου προτείνουμε αυτές τις ιδέες που μπορείς να δοκιμάσεις αυτόν το μήνα, αλλά και όλον το χρόνο.
1. Κράτα τη φλούδα
Όχι μόνο θα προσλαμβάνεις περισσότερες βιταμίνες και μεταλλικά στοιχεία από τα αγγουράκια, τις πατάτες και τα μήλα όταν δεν τα ξεφλουδίζεις, αλλά θα πετάς και λιγότερα στα σκουπίδια. Επιπλέον, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Cornell διαπίστωσαν ότι τα περισσότερα αντικαρκινικά αντιοξειδωτικά του μήλου βρίσκονται στη φλούδα του. Βέβαια απαιτείται πολύ καλό πλύσιμο και επιλογή βιολογικών προϊόντων.
2. Φτιάξε καλύτερο καφέ
Εάν αγοράζεις τον καφέ σου σε κόκκους στο καφεκοπτείο της γειτονιάς, το πιθανότερο είναι να προέρχεται από φυτείες όπου η καλλιέργεια δε ρυθμίζεται με κανονισμούς. Αυτό σημαίνει ότι οι παραγωγοί μπορεί να χρησιμοποιούν χημικά λιπάσματα και ζιζανιοκτόνα, καθώς και τεχνικές κοπής και καύσης, δηλαδή, αποψίλωση ολόκληρων δασικών περιοχών για τη δημιουργία καλλιεργήσιμων εκτάσεων – και όλα αυτά έχουν τεράστιο αντίκτυπο στο περιβάλλον. Μάλιστα, σε μελέτη στην επιθεώρηση EarthTrends διαπιστώθηκε ότι αυτές οι πρακτικές έχουν προκαλέσει διάβρωση του εδάφους και μόλυνση του υδάτινου ορίζοντα και έχουν μειώσει τους πληθυσμούς πτηνών σε χώρες όπως το Μεξικό και η Κολομβία. Όταν αγοράζεις μη ελληνικό καφέ, βεβαιώσου ότι φέρει πιστοποίηση βιολογικού προϊόντος, π.χ., USDA Organic, Rainforest Alliance ή Bird Friendly. Ακόμη ένας τρόπος για να «πρασινίσεις» τον καφέ σου είναι να χρησιμοποιείς φίλτρα από ανακυκλωμένο χαρτί ή μόνιμα φίλτρα στην καφετιέρα και να πίνεις καφέ στη δική σου κούπα όταν είσαι στη δουλειά.
3. Δώσε σημασία στην ετικέτα
Δεν ξέρεις αν πρέπει να αγοράσεις ένα φυσικό ή βιολογικό προϊόν; Το «φυσικό» είναι ένας όρος χωρίς σημασία. Αγόραζε τροφές με την πιστοποιημένη σφραγίδα βιολογικού προϊόντος, που σημαίνει ότι περιέχουν συστατικά που παράγονται χωρίς συνθετικά λιπασμάτα, χημικά φυτοφαρμάκα, αυξητικά παράγοντα ή ακτινοβολία.
4. Επίλεξε τοπικά
Προσπάθησε να επιλέγεις καθαρά τρόφιμα χωρίς χημικά και φυτοφάρμακα που βλάπτουν το περιβάλλον και την υγεία σου. Βέβαια, η αλήθεια είναι ότι μεγάλο ποσοστό των πιστοποιημένων βιολογικών προϊόντων που κυκλοφορούν στην Ελλάδα είναι εισαγόμενα. Καλύτερα, λοιπόν, να επιλέξεις φρέσκες τροφές και τοπικές παρά εκείνες που έχουν μεταφερθεί από μακριά, ακόμη κι αν είναι βιολογικές.
5. Προτίμησε το βιολογικό γάλα
Συχνά στις αγελάδες δίνονται συνθετικοί αυξητικοί παράγοντες, όπως η τεχνητή αυξητική ορμόνη των βοοειδών rBGH (Recombinant Bovine Growth Hormone) ή σωματοτροπίνη των βοοειδών Bst (Bovine Somatotropin), για την αύξηση της παραγωγής γάλακτος. Όμως, αυτές οι ορμόνες μπορεί να αυξήσουν τα επίπεδα αυξητικών παραγόντων όμοιων με την ινσουλίνη στο γάλα, και επειδή ο οργανισμός σου δεν μπορεί να καταλάβει τη διαφορά ανάμεσα σε αυτούς και στη δική του ινσουλίνη, οι ειδικοί ανησυχούν ότι ίσως αυτό να έχει αρνητική επίδραση. Σε μελέτη στην επιθεώρηση Journal of the National Cancer Institute συσχετίστηκαν τα αυξημένα επίπεδα αυτών των αυξητικών παραγόντων από την κατανάλωση γαλακτοκομικών με τον καρκίνο του μαστού, του ορθού/παχέος εντέρου και άλλους τύπους καρκίνου. Αγόραζε πιστοποιημένο βιολογικό γάλα: δεν περιέχει ορμόνες και παράγει 50% λιγότερα αέρια του θερμοκηπίου κατά την παραγωγή του.
6. Ψάξε για πιο ασφαλές σέλινο
Ναι, το βιολογικό μπορεί να κοστίζει λίγο παραπάνω, αλλά αξίζει όταν πρόκειται για ορισμένες τροφές, όπως το σέλινο. Η συμβατική εκδοχή βρίσκεται κοντά στην κορυφή με τα «12 πιο βρόμικα» είδη μαναβικής της Ομάδας Εργασίας Περιβάλλοντος. Η λίστα με τα προϊόντα διαμορφώνεται βάσει της ποσότητας υπολειμμάτων από φυτοφάρμακα – τα οποία αυξάνουν τον κίνδυνο Parkinson και Αlzheimer αργότερα στη ζωή σου, σύμφωνα με μελέτη στην επιθεώρηση Neurology. Άλλα υψηλού κινδύνου είδη μαναβικής είναι τo μήλο, το σπανάκι και η κόκκινη στρογγυλή πιπεριά. «Είναι πολύ σημαντικό να προτιμάς τα βιολογικά ειδικά αν είσαι έγκυος ή θηλάζεις», λέει η ειδικός, «καθώς τα φυτοφάρμακα έχουν συσχετιστεί με το σύνδρομο ελλειμματικής προσοχής-υπερκινητικότητας (ADHD) στα παιδιά».
7. Μην πετάς τίποτα
Την επόμενη φορά που θα πετάξεις το μαραμένο μπρόκολο στον κάδο, σκέψου το εξής: στις ΗΠΑ θα μπορούσαν να γλιτώσουν 350 βαρέλια πετρέλαιο το χρόνο αν σταματούσαν να πετούν φαγητό στα σκουπίδια. Σε μελέτη στην επιθεώρηση Environmental Science & Technology διαπιστώθηκε ότι τόση ενέργεια χρειάζεται για να παραχθούν όλο το κρέας, τα είδη μαναβικής, τα δημητριακά και άλλα προϊόντα που αγοράζουμε, αλλά ποτέ δεν τρώμε τελικά. Πριν τα ψώνια, μέτρησε ρεαλιστικά τα γεύματα που θα φας σπίτι και σκέψου πόσα υλικά θα χρειαστείς, ώστε να μην υπερβάλλεις με τις αγορές. Αν, τελικά, καταλήξεις με περισσεύματα, κατάψυξε τα λαχανικά πριν αρχίσουν να μυρίζουν. Ή ψιλόκοψε λαχανικά και κρέας, πρόσθεσε μία κονσέρβα ζωμό και φτιάξε μια νόστιμη σούπα. Επιπλέον, είτε είσαι σπίτι είτε στο εστιατόριο, τύλιξε ό,τι δεν έχεις καταναλώσει και φά’ το αργότερα ως snack ή ως μεσημεριανό την επομένη.
8. Φάε μσχάρι ελευθέρας βοσκής
Το ποιο κομμάτι κρέας θα επιλέξεις δεν είναι το μόνο που επηρεάζει την υγεία σου – και η προέλευσή του έχει σημασία. Οι αγελάδες που τρέφονται σε λιβάδια αφήνουν πολύ μικρότερο ενεργειακό αποτύπωμα από τα συμβατικά βοοειδή. Οι αγελάδες αυτές τρέφονται με δημητριακά και καλαμπόκι που παράγεται σε ξεχωριστές καλλιέργειες, πράγμα που απαιτεί εξοπλισμό που εκλύει διοξείδιο και χημικά. Φυσικά, σημαντική είναι και η διατροφική ανταμοιβή: έρευνες δείχνουν ότι το βοδινό ελευθέρας βοσκής περιέχει τη διπλάσια έως τριπλάσια ποσότητα λιπαρών οξέων Ω-3 και την τετραπλάσια ποσότητα βιταμίνης Ε από τα βοοειδή που τρέφονται με καλαμπόκι. «Επίσης, είναι χαμηλότερο σε θερμίδες και κεκορεσμένα λιπαρά γιατί είναι πιο άπαχο» προσθέτει η ειδικός. Ψάξε για την ετικέτα «ελευθέρας βοσκής» στο κρέας που αγοράζεις.
9. Πάρε το σάντουιτς μαζί σου με στιλ
Αντί να τυλίγεις το σάντουιτς για το μεσημέρι σε χάρτινη σακούλα, που θα πετάξεις μετά, βάλ’ το σε τσάντες που διαθέτουν ισοθερμικό διαμέρισμα ή σε ειδικό τάπερ.
10. Κλείσε την πόρτα!
Όταν ανοίγεις την πόρτα του φούρνου την ώρα του ψησίματος, φεύγει θερμότητα, μειώνοντας τη θερμοκρασία στο εσωτερικό έως και 4οC και απαιτώντας περισσότερη ενέργεια από τη συσκευή για να ξαναζεσταθεί, όπως αναφέρουν από την Επιτροπή Ενέργειας της Καλιφόρνιας. Καλύτερα άνοιξε το φωτάκι του φούρνου για να ελέγξεις το φαγητό όσο ψήνεται. Και μιας και μιλάμε για πόρτες, μην στέκεσαι μπροστά στο ψυγείο σκεφτόμενη τι θα φας για βραδινό. Το ψυγείο είναι η πιο ενεργοβόρα συσκευή στην κουζίνα και κρατώντας την πόρτα κλειστή γλιτώνεις αρκετά ευρώ από το λογαριασμό του ρεύματος κάθε χρόνο. Σκέψου τι χρειάζεσαι πριν το ανοίξεις και βρες αυτό που θέλεις γρήγορα, πριν χαθεί πολύς κρύος αέρας.
11. Φτιάξε λίπασμα
Ένα μικρό μυστικό από επιτυχημένους κηπουρούς: κράτησε τα αποφάγια, τα τσόφλια και το κατακάθι του καφέ και βάλ’ τα σε μεγάλο μεταλλικό δοχείο κάνοντας κομπόστ. Έπειτα, ανακάτευέ τα κάθε τόσο για να δημιουργήσεις ένα είδος κοπρόχωμα, πολύ θρεπτικό, που μπορείς να ρίξεις γύρω από τις ρίζες των δέντρων και των θάμνων. Θα μειώσεις σημαντικά τα σκουπίδια που παράγεις: σύμφωνα με την Αρχή Διαχείρισης Απορριμμάτων Del Norte, το 11% των απορριμμάτων των σπιτιών μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως κοπρόχωμα παρά να καταλήγει στα σκουπίδια.
12. Πιες από το κουτί
Το κρασί σε χαρτόκουτο αντιμετωπίζεται ως υποδεέστερο, αλλά η ποιότητά του έχει βελτιωθεί. Κι αυτό είναι καλό, καθώς η μεταφορά του παράγει τις μισές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από τη μεταφορά εμφιαλωμένου κρασιού, σύμφωνα με την επιθεώρηση Journal of Wine Research. Τα χαρτόκουτα είναι πιο ελαφριά και μπορούν να αποθηκευτούν καλύτερα, οπότε χωράει περισσότερο κρασί σε κάθε φορτηγό. Τα προϊόντα κάποιων από τους τους καλύτερους αμπελώνες συσκευάζονται, πλέον, σε χαρτί.
13. Ψήσε τα λαχανικά στο φούρνο μικροκυμάτων
Χρησιμοποίησε το φούρνο μικροκυμάτων αντί για τον κλασικό: όχι μόνο θα γλιτώσεις χρόνο, αλλά θα μειώσεις και την ποσότητα ενέργειας που καταναλώνεις για το μαγείρεμα έως και 80%. Μάλιστα, οι συγγραφείς Elizabeth Rogers και Thomas M. Kostigen αναφέρουν στο The Green Book ότι θα γλιτώναμε την ενέργεια που χρησιμοποιεί για 1 χρόνο ολόκληρη η ήπειρος της Αφρικής, αν όλοι στη Βόρεια Αμερική μαγείρευαν μόνο σε φούρνο μικροκυμάτων το ίδιο διάστημα.
14. Γέμισε το πλυντήριο πιάτων
Γλιτώνεις 37% περισσότερο νερό απ’ ό,τι αν έπλενες τα πιάτα στο χέρι με συνεχή ροή του νερού, σύμφωνα με την Επιτροπή Ενέργειας της Καλιφόρνιας. Για να μεγιστοποιήσεις, ωστόσο, τα οφέλη, παράλειψε το ξέπλυμα πριν τα βάλεις στο πλυντήριο και γέμισέ το όσο παίρνει. Δεν έχεις πλυντήριο πιάτων; Αντί να αφήνεις τη βρύση να τρέχει όσο πλένεις τα πιάτα, γέμισε το νεροχύτη με νερό και σαπούνι, τρίψε όλα τα πιατικά και στη συνέχεια ξέπλυνέ τα.
15. Απόφυγε τα πλαστικά μαχαιροπίρουνα
Όταν παίρνεις ή παραγγέλνεις φαγητό απ’ έξω, ζήτησε από το εστιατόριο να μη βάλει πλαστικά πιρούνια ή πακετάκια με αλατοπίπερο στην παραγγελία. Έχεις ήδη μαχαιροπίρουνα και μυρωδικά στο σπίτι, οπότε γιατί να φέρεις πράγματα που θα πετάξεις;
16. Μην αφήνεις άδειο το ψυγείο
Ένα γεμάτο ψυγείο καταναλώνει λιγότερη ενέργεια από ένα άδειο, επειδή τα κρύα προϊόντα απομονώνουν το ένα το άλλο – πράγμα που, σύμφωνα με την Επιτροπή Ενέργειας της Καλιφόρνιας, επιτρέπει στο ψυγείο να επαναφέρει πιο γρήγορα τη θερμοκρασία όταν ανοίγεις την πόρτα. Αν το δικό σου είναι κάπως άδειο, γέμισέ το με δύο κανάτες νερό. Επιπλέον, δε θα χαλάσεις νερό αφήνοντας τη βρύση να τρέχει όταν θα θέλεις να πιεις δροσερό νερό.
17. Γίνε «Λαχανοφάγος»
Όταν στο δείπνο πρωταγωνιστούν τα λαχανικά και το μοσχάρι, το κοτόπουλο ή το χοιρινό είναι απλώς συμπρωταγωνιστές, τότε γλιτώνεις… πετρέλαιο. Γεωφυσικοί στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου υπολόγισαν ότι η διατροφή του μέσου Αμερικανού απαιτεί την παραγωγή 1,5 επιπλέον τόνου διοξειδίου του άνθρακα, μεθανίου και άλλων αερίων του θερμοκηπίου στη διάρκεια ενός έτους, συγκριτικά με μια χορτοφαγική διατροφή. Την επόμενη φορά που θα βγεις έξω για φαγητό, «φάε ως ορεκτικό το πιάτο με το κρέας και ως κυρίως ένα πιάτο με βάση τα λαχανικά ή τα δημητριακά» προτείνει η ειδικός. Ορισμένοι νόστιμοι τρόποι για να συνδυάσεις είδη μαναβικής και πρωτεΐνες που δεν προέρχονται από κρέας: φτιάξε ομελέτα με πιπεριές, κρεμμύδια και μανιτάρια για πρωινό, φάε μια ψητή πατάτα με μαύρα φασόλια και σάλτσα ντομάτας για μεσημεριανό και δοκίμασε μια κολοκυθόσουπα με ρεβίθια και κινόα για δείπνο.
18. Διάλεξε το καλύτερο σκεύος
Τα γυάλινα και κεραμικά σκεύη θερμαίνονται πιο γρήγορα από τα μεταλλικά, οπότε μπορείς να μειώσεις τη θερμοκρασία του φούρνου κατά 4οC για τον ίδιο χρόνο μαγειρέματος, όπως αναφέρουν από το Αμερικανικό Συμβούλιο Ενεργοαποδοτικής Οικονομίας. Για τις εστίες, προτίμησε σκεύη από ανοξείδωτο ατσάλι με χάλκινο πάτο ή αλουμίνιο, που μεταδίδουν καλύτερα τη θερμότητα από άλλα υλικά. Επίσης, φρόντισε να βάζεις την κατσαρόλα στη σωστή εστία – σπαταλάς αρκετά ευρώ κάθε χρόνο βάζοντας μια μικρή κατσαρόλα σε μεγάλη εστία.
19. Μαγείρεψε ολόκληρο το πουλερικό
Το στήθος κοτόπουλου που πωλείται ξεχωριστά είναι μεν βολικό, αλλά η επιπλέον συσκευασία προσθέτει κιλά στα απορρίμματά σου. Εξοικονομείς περισσότερη ενέργεια (και χρήματα) όταν αγοράζεις και ψήνεις ολόκληρο το κοτόπουλο. Μόλις ψηθεί, μπορείς να προσθέσεις το κρέας του όλη την εβδομάδα σε σάντουιτς, σαλάτες και τάκος (το μόνο που ίσως θέλεις να πετάξεις είναι η πέτσα, καθώς επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο του Κάνσας έχουν αποδείξει ότι περιέχει βλαβερές ενώσεις που ονομάζονται ετεροκυκλικές αμίνες). Επίσης, έχει σημασία το είδος του πουλερικού που αγοράζεις: προτίμησε αυτά που αναγράφουν «βιολογικό» και φέρουν την ανάλογη πιστοποίηση ή «ελευθέρας βοσκής». «Είναι ο όρος που χρησιμοποιούν οι παραγωγοί για τα ζώα που μπορούν να κυκλοφορούν ελεύθερα στους αγρούς και να τρέφονται με γρασίδι και σκουλήκια, αυτά που συνήθως καταναλώνουν τα πουλερικά» λέει η ειδικός.
20. Κατανάλωνε φρούτα-λαχανικά εποχής
Τα φρούτα και τα λαχανικά εποχής δεν έχουν μόνο καλύτερη γεύση, αλλά επιβαρύνουν και λιγότερο το περιβάλλον. Τα είδη μαναβικής που δεν είναι εποχής συνήθως εισάγονται από άλλες χώρες και για τη μεταφορά τους με πλοίο, αεροπλάνο ή φορτηγό εκλύονται αέρια του θερμοκηπίου. "Επίσης, μπορείς να επιλέγεις τα κατεψυγμένα λαχανικά. Είναι εξίοσυ υγιεινά και φρέσκα, καθώς οι βιταμίνες και τα ιχνοστοιχεία "παγιδεύονται" κατά τη διαδικασία της ψύξης" τονίζει ο ειδικός.
21. Προτίμησε το χειροποίητο τυρί
Οι χειροποίητες ποικιλίες παράγονται σε μικρότερες δόσεις, έχουν λιγότερα συντηρητικά και χρησιμοποιούν μικρότερη ποσότητα συσκευασίας από τις επεξεργασμένες. «Και συνήθως έχουν πιο πλούσια γεύση», λέει η ειδικός, «οπότε ικανοποιείσαι με λιγότερο».
Συνεργάστηκε ο Γιώργος Μίλεσης, MSc, κλινικός διαιτολόγος - διατροφολόγος Χαροκοπείου Πανεπιστημίου Αθηνών.
Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις
Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για υγεία, διατροφή και γυμναστική στο shape.gr
