Charles Gatewood
Συνεργάστηκαν ο δρ Μιχάλης Παπαχαραλάμπους, ειδικός παθολόγος-επιστημονικά
υπεύθυνος στο Πρότυπο Πολυϊατρείο Πρόληψης Ορθοβιοτική, και η Μαρία Μπελημπασάκη,
φαρμακοποιός, certified coach and health coach.
Τα αναλγητικά ή παυσίπονα είναι ίσως τα φάρμακα με τη μεγαλύτερη κατανάλωση, που μπορούν να πάρουν τα μωρά, τα παιδιά και οι ενήλικες, και καλύπτουν όλους τους
πόνους που μπορεί να μας ταλαιπωρούν. Όμως είναι και μια κατηγορία φαρμάκων
που... κρύβει μυστικά. Θέσαμε ερωτήσεις στον παθολόγο Μιχάλη Παπαχαραλάμπους
και στη φαρμακοποιό Μαρία Μπελημπασάκη και οι απαντήσεις τους είναι διαφωτιστικές.
Με άδειο ή γεμάτο στομάχι;
Ανάλογα με τον τρόπο δράσης τους, αλλάζουν οι οδηγίες χορήγησης. Σε γενικές γραμμές, η παρακεταμόλη πρέπει να λαμβάνεται με άδειο στομάχι για να δρα πιο γρήγορα, ενώ τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη είναι καλύτερο να λαμβάνονται μετά το φαγητό.
Μπορείς να παίρνεις ταυτόχρονα δύο διαφορετικά παυσίπονα;
Ναι, αρκεί να μην έχουν την ίδια δραστική ουσία, γιατί τότε μπορεί να πάρεις μεγαλύτερη
δόση από το συνιστώμενο. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να συμβουλευτείς το γιατρό σου, ενώ υπάρχουν πλέον παυσίπονα που συνδυάζουν δύο ή περισσότερες δραστικές ουσίες αυξάνοντας έτσι την αποτελεσματικότητά τους.
Φωτοευαισθησία από φάρμακα; Τι να γνωρίζεις, τι να προσέχεις
Πόνος στη μέση; Έτσι θα περάσει ΧΩΡΙΣ φάρμακα!
Έχουν όλα τα παυσίπονα την ίδια δράση;
Η προέλευση του πόνου παίζει ρόλο, π.χ. η παρακεταμόλη χρησιμοποιείται για τη θεραπεία των πονοκεφάλων και μη νευρικών πόνων. Τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα, όπως η ιβουπροφαίνη, η δικλοφενάκη και η ναπροξένη, λειτουργούν καλύτερα όταν υπάρχουν σαφείς ενδείξεις μιας φλεγμονώδους αιτίας του πόνου, όπως, για παράδειγμα, συμβαίνει με την αρθρίτιδα.
Παυσίπονα ή αντιπυρετικά;
Συνήθως τα παυσίπονα έχουν και αντιπυρετική δράση, αλλά αυτό δεν ισχύει για όλα. Ρώτησε συγκεκριμένα το φαρμακοποιό σου αν το παυσίπονο που χρησιμοποιείς είναι και αντιπυρετικό.
Μπορείς να τα πάρεις χωρίς συνταγή γιατρού;
Ναι, με εξαίρεση τα οπιούχα αναλγητικά (μορφίνη, πεθιδίνη, κωδεΐνη), τα οποία
όμως συνιστώνται μόνο σε σοβαρά προβλήματα υγείας, π.χ. σε κάποιες μορφές καρκίνου, και για να τα προμηθευτείς από το φαρμακείο απαιτείται ειδική συνταγή γιατρού (με κόκκινη
γραμμή).
Ποια φάρμακα ανήκουν στην κατηγορία «παυσίπονα»
Οι πιο «γνωστές» δραστικές ουσίες αναλγητικών φαρμάκων είναι η παρακεταμόλη και το ακετυλοσαλικυλικό οξύ (που ανήκει στα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη, φάρμακα που, εκτός από τον πόνο, αντιμετωπίζουν και τη φλεγμονή). Ξεχωριστή και «ιδιαίτερη» κατηγορία αποτελεί η κωδεΐνη και οι συνδυασμοί της, η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις ως αναλγητικό και μόνο για σύντομο χρονικό διάστημα μετά από συμβουλή του γιατρού.
Ποια μορφή παυσίπονου να προτιμήσεις για γρήγορη δράση;
Την πιο ταχεία δράση την έχουν οι ενέσιμες μορφές των σκευασμάτων –που χορηγούνται σε οξείες περιπτώσεις πόνου- και ακολουθούν τα υπόθετα. Από τα ευρέως χρησιμοποιούμενα για λήψη από το στόμα φάρμακα προτίμησε την αναβράζουσα μορφή ή αυτά που διαλύονται
στον στοματικό βλεννογόνο. Τα παυσίπονα που δρουν τοπικά, όπως οι κρέμες και τα έμπλαστρα, έχουν πιο μικρή απορρόφηση και συνιστώνται για ήπιους πόνους.
Πώς θα πάρεις με ασφάλεια τα παυσίπονα;
Παρότι στο μυαλό μας τα παυσίπονα θεωρούνται «αθώα» φάρμακα, δεν παύουν να υπάρχουν κίνδυνοι από την κατάχρηση και την υπερβολική δόση τους. Όπως κάθε φάρμακο, θα πρέπει να παίρνεις τα παυσίπονα ακολουθώντας τη συμβουλή του γιατρού ή του φαρμακοποιού σου. Κάποια στοιχεία που θα πρέπει να έχεις στο νου σου, τόσο για την
ασφάλεια όσο και για την αποτελεσματικότητα της αγωγής, είναι το βάρος σου, το αν το φάρμακο θα πρέπει να λαμβάνεται μετά το φαγητό ή με άδειο στομάχι και ο συνδυασμός του με άλλα φάρμακα που τυχόν παίρνεις. Επίσης, είναι σημαντικό σε ένα παυσίπονο να διαβάζεις τη δραστική του ουσία ώστε να μη ν το συνδυάσεις με άλλο φάρμακο που μπορεί να έχει διαφορετική εμπορική ονομασία, αλλά την ίδια δραστική – σε αυτή την περίπτωση θα συμβεί υπερδοσολογία με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Οι συνηθισμένες δραστικές ουσίες
Παρακεταμόλη: Είναι μια συνηθισμένη δραστική ουσία σε πολλά παυσίπονα φάρμακα, που συνιστάται για τους πονοκεφάλους, τους πόνους που δεν έχουν νευρική αιτιολογία και ως αντιπυρετικό.
Ιβουπροφαίνη: Μαζί με τη δικλοφενάκη και τη ναπροξένη ανήκει στα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα. Η συγκεκριμένη κατηγορία φαρμάκων ενδείκνυται για πόνους που οφείλονται σε φλεγμονή, π.χ. αρθρίτιδα ή τραυματισμός.
Ακετυλοσαλικυλικό οξύ: Ανήκει επίσης στα ΜΣΑΦ, ωστόσο δεν έχει ισχυρή παυσίπονη δράση. Είναι κυρίως αντιπυρετικό και συνήθως αποφεύγουμε να τη δίνουμε σε άτομα με
έλλειψη του ενζύμου G6PD όπως και παιδιά και εφήβους, καθώς σχετίζεται με ένα
επικίνδυνο σύνδρομο, το σύνδρομο Reye.
Κωδεΐνη: Πρόκειται για ισχυρό παυσίπονο που συνήθως συνδυάζεται με παρακεταμόλη. Η κωδεΐνη ανήκει στις ουσίες που μπορεί να προκαλέσουν εξάρτηση και γι’ αυτό, όταν πρόκειται για παυσίπονα που την περιέχουν, είναι απαραίτητη η ιατρική συνταγή.
Προκαλούν τα παυσίπονα εθισμό ή ανθεκτικότητα;
Τα ευρέως χρησιμοποιούμενα παυσίπονα (παρακεταμόλη και ΜΣΑΦ), όταν
χρησιμοποιηθούν ορθολογικά (στη σωστή δοσολογία και για το απαραίτητο χρονικό
διάστημα), δεν προκαλούν εθισμό ή αντοχή. Τα οπιούχα, από την άλλη πλευρά, που δρουν
στο κεντρικό νευρικό σύστημα, μπορεί να προκαλέσουν εξάρτηση, γι’ αυτό και χορηγούνται
με συγκεκριμένες προϋποθέσεις.
Ποιες είναι οι πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες;
Όπως όλα τα φάρμακα, έτσι και τα παυσίπονα μπορεί να έχουν ανεπιθύμητες ενέργειες και
κυρίως στη μακροχρόνια και αλόγιστη χρήση. Για παράδειγμα, η χρόνια λήψη παρακεταμόλης έχει συνδεθεί με πονοκεφάλους. Τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη συνδέονται με προβλήματα του γαστρεντερικού, γι’ αυτό και δε συνιστώνται σε ανθρώπους που υποφέρουν από έλκος στομάχου, ενώ χρειάζεται μεγαλύτερη προσοχή σε
ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας που μπορεί να πάσχουν από άλλα νοσήματα και παίρνουν κι άλλα φάρμακα (π.χ. αντιυπερτασικά).
Μπορείς να παίρνεις όσο συχνά θέλεις;
Όχι, για δύο βασικούς λόγους. Ο πρώτος είναι πως, αν χρειάζεται να παίρνεις συχνά
παυσίπονα, σημαίνει ότι υποφέρεις από κάποια μορφή χρόνιου πόνου και δε θα πρέπει να το
αφήσεις χωρίς να το διερευνήσεις με το γιατρό σου. Ο δεύτερος είναι πως η μακροχρόνια λήψη φαρμάκων σε μεγάλες δόσεις μπορεί να είναι επιβαρυντική για άλλα όργανα (π.χ. συκώτι, νεφροί, στομάχι).
Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις
Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για υγεία, διατροφή και γυμναστική στο shape.gr
