iStock
Από τη δρα Μαρία Τσιάκα, ψυχοθεραπεύτρια-οικογενειακή θεραπεύτρια, διευθύντρια του Ελληνικού Κέντρου Διατροφικών Διαταραχών.
Η διαταραχή σωματικής δυσμορφίας (Βody Dysmorphic Disorder) είναι μια ψυχική νόσος που πλήττει 1 στα 50 άτομα. Ένα άτομο με τη διαταραχή αυτή χαρακτηρίζεται από έντονη ενασχόληση και υψηλά επίπεδα άγχους για πιθανές σωματικές ατέλειες (πρόσωπο, σώμα). Συχνά αυτές οι ατέλειες είτε είναι φανταστικές είτε μη αντιληπτές από τους άλλους. Αυτή η συστηματική ενασχόληση του ασθενούς –γιατί έτσι είναι– γύρω από τις πιθανές ατέλειες, τις οποίες αντιλαμβάνεται ως έκδηλες δυσμορφίες, πλήττει δραστικά την καθημερινότητά του
επηρεάζοντας πρωτίστως την επαγγελματική και την κοινωνική του ζωή.
Συγκεκριμένα, ένας άνθρωπος, άνδρας ή γυναίκα, που υποφέρει από τη διαταραχή αυτή μπορεί να βλέπει τον εαυτό του ως "άσχημο", να σκέφτεται σε καθημερινή βάση τις ατέλειές του, να απέχει από κοινωνικές δραστηριότητες, π.χ. εργασιακό χώρο, γυμναστήριο, σχολή, ή να αποφεύγει να περνάει χρόνο με τα αγαπημένα του πρόσωπα και ίσως να καταφεύγει σε πλαστικές επεμβάσεις για την άμεση βελτίωση των ατελειών του.
Οι παράγοντες που την πυροδοτούν
Η εκδήλωση της νόσου έχει πολυπαραγοντική βάση. Σε διάφορες έρευνες έχει καταγραφεί νευροβιολογική ανισορροπία σε ό,τι αφορά περιοχές του εγκεφάλου που συσχετίζονται με την επεξεργασία των οπτικών ερεθισμάτων (στρεβλώσεις σε ό,τι αφορά την αντίληψη γύρω από την εικόνα σώματος) καθώς και της αμυγδαλής (περιοχή που συνδέεται με τα συναισθήματα ηρεμίας και άγχους). Επίσης, άτομα που πάσχουν από διατροφικές διαταραχές, κατάθλιψη, αγχώδεις διαταραχές και ιδεοψυχαναγκασμό είναι πιο επιρρεπή να αναπτύξουν ΔΣΔ. Επιπλέον, τη διαταραχή αυτή μπορεί να πυροδοτούν ή να τροφοδοτούν παράγοντες που αφορούν το περιβάλλον τους, όπως η ύπαρξη ψυχικού ή σωματικού τραύματος στην παιδική ηλικία, κοινωνικής κριτικής και σχολίων σε ό,τι αφορά την εμφάνιση και το σώμα, η χαμηλή αυτοεκτίμηση και, φυσικά, τα κοινωνικά στερεότυπα του τέλειου σώματος που προβάλλονται μέσω των social media.
Τα προειδοποιητικά σημάδια και τα συμπτώματα της ΔΣΔ
Τα άτομα με ΔΣΔ έχουν συχνά ανακριβή εικόνα και αντίληψη εαυτού η οποία τους οδηγεί σε κοινωνική απομόνωση, καταστροφικές συμπεριφορές και επαναλαμβανόμενες πλαστικές επεμβάσεις. Τα πιο κοινά χαρακτηριστικά ενός ατόμου με
ΔΣΔ είναι:
• Έντονη ενασχόληση με μια ατέλεια στην εμφάνιση, η οποία δεν είναι εμφανής και
αντιληπτή από τους τρίτους.
• Ισχυρή πεποίθηση ότι αυτή η ατέλεια το καθιστά άσχημο ή το παραμορφώνει.
• Πιστεύει ακράδαντα ότι οι άλλοι σχολιάζουν αρνητικά την εμφάνισή του ή το κοροϊδεύουν.
• Εφαρμόζει συμπεριφορές που στοχεύουν στη διόρθωση ή την απόκρυψη της ατέλειας, όπως ο συχνός έλεγχος στον καθρέφτη ή εκτεταμένες ρουτίνες περιποίησης.
• Ζητά συνεχώς διαβεβαίωση από τρίτους για το αν η ατέλεια είναι ορατή ή πολύ εμφανής.
• Επανειλημμένη διαβούλευση με ειδικούς γιατρούς, όπως πλαστικούς χειρουργούς ή δερματολόγους, για την άμεση επανόρθωση των ατελειών του.
• Λόγω της έντονης εμμονής του γύρω από τις ατέλειες, αντιμετωπίζει δυσκολίες στις διαπροσωπικές του σχέσεις.
• Αίσθημα ντροπής και κοινωνικού άγχους όταν βρίσκεται μαζί με άλλους.
• Προσπάθεια απόκρυψης ατελειών μέσω του styling, όπως μακιγιάζ ή επιλογή συγκεκριμένων ρούχων.
• Συνεχής σύγκριση της εμφάνισής του με άλλων.
• Εμφανίζει τελειομανία.
• Αναζήτηση αισθητικών επεμβάσεων χωρίς να είναι πλήρως ικανοποιημένο.
Για ποιες περιοχές του σώματος ανησυχούν πιο πολύ τα άτομα με ΔΣΔ
• Δερματικές ατέλειες, συμπεριλαμβανομένων των ρυτίδων, των ουλών, της ακμής και των κηλίδων.
• Μαλλιά, συμπεριλαμβανομένων τριχών στο κεφάλι ή στο σώμα ή φαλάκρα.
• Χαρακτηριστικά του προσώπου, πιο συχνά η μύτη, ο λαιμός, τα μάγουλα.
• Στομάχι ή στήθος.
• Μέγεθος πέους.
• Μύες.
• Στήθος.
• Μηροί.
• Οπίσθια.
• Οσμές σώματος.
Από τι κινδυνεύει ένα άτομο που πάσχει ΔΣΔ;
• Από κοινωνική απομόνωση (μοναξιά), καθώς φοβάται να βγει δημοσίως, με συνέπεια να επηρεάζεται σημαντικά η κοινωνική του ζωή.
• Από υψηλότερο κίνδυνο ανάπτυξης μείζονος κατάθλιψης και αυτοκτονικού ιδεασμού.
• Από πολλαπλές χειρουργικές επεμβάσεις για την προσπάθεια διόρθωσης της ατέλειας.
Η αντιμετώπιση
Η θεραπεία της σωματικής δυσμορφίας συχνά περιλαμβάνει έναν συνδυασμό των παρακάτω:
• Ψυχοθεραπεία (ή γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία, CBT): Η ατομική συμβουλευτική επικεντρώνεται στην αλλαγή της σκέψης και της συμπεριφοράς ενός ατόμου. Μέσω της θεραπείας, επιτυγχάνεται η αναδόμηση των σκέψεων που αφορούν τη σωματική ατέλεια και η μείωση των καταναγκασμών που συνοδεύουν αυτές τις σκέψεις.
• Θεραπεία έκθεσης και αντίδρασης (Exposure Treatment): Χρησιμοποιεί τις σκέψεις και τις πραγματικές καταστάσεις για να αποδείξει στο άτομο ότι η άποψή του για τον εαυτό του δεν είναι πραγματική.
• Φαρμακευτική αγωγή: Τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα που ονομάζονται αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRIs) μπορεί να βοηθήσουν στη θεραπεία της ΔΣΔ.
• Οικογενειακή θεραπεία: Η υποστήριξη της οικογένειας είναι το "κλειδί" για την επιτυχή θεραπεία. Τα μέλη της οικογένειας μαθαίνουν να κατανοούν τη ΔΣΔ και να αναγνωρίζουν τα συμπτώματα.
Η διαταραχή σωματικής δυσμορφίας δεν κάνει φυλετικές και κοινωνικές διακρίσεις. Εμφανίζεται συνήθως κατά τη διάρκεια της εφηβείας, όπου τα νεαρά άτομα συχνά συγκρίνουν τη σωματοδομή και την εμφάνισή τους μ’ εκείνη των άλλων. Στις ΗΠΑ υπολογίζεται ότι περίπου 10 εκατομμύρια άτομα πάσχουν από τη νόσο. Όμως, λόγω της ιδιαιτερότητας των συμπτωμάτων, οι ασθενείς βιώνουν έντονη ντροπή και γι’ αυτό τον λόγο αρνούνται τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν, με αποτέλεσμα να ταλαιπωρούνται για χρόνια, παραμένοντας μη διεγνωσμένοι.
Tips για πιο αποτελεσματική διαχείριση της υπερφαγίας και του συναισθηματικού φαγητού
Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις
Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για υγεία, διατροφή και γυμναστική στο shape.gr
