Φαινόμενο των καιρών: τον χειμώνα, τη μία Κυριακή κάνουμε μπάνιο στη θάλασσα και την επόμενη πέφτει χιόνι. Σαφέστατα, θα απόρησες και με την πρωτοφανή κακοκαιρία "Φιλομένα" στην Ισπανία, τη χειρότερη των τελευταίων 50 χρόνων, που σάρωσε τη χώρα με τρόπο σχεδόν κινηματογραφικό. Είναι λογικό όλα αυτά να φαίνονται περίεργα, όμως είναι πλέον γεγονός ότι το κλίμα αλλάζει και οι επιπτώσεις αρχίζουν να γίνονται αισθητές σε όλους μας.
Η επίδραση της κλιματικής αλλαγής στον άνθρωπο
Συνήθως οι συζητήσεις σχετικά με την κλιματική αλλαγή αφορούν τις καιρικές συνέπειες που προκαλεί στο φυσικό περιβάλλον, σε τοπικό και σε παγκόσμιο επίπεδο. Υπάρχει όμως και ένα άλλο "περιβάλλον" που, αν και επηρεάζεται έντονα, αναφέρεται σπάνια: ο ανθρώπινος ψυχισμός. Αυτή η παράμετρος είναι σημαντική όχι μόνο όσον αφορά την ανθρώπινη υγεία και ευεξία, αλλά και την κατανόηση των συνολικών επιπτώσεων και προκλήσεων του παγκόσμιου φαινομένου της κλιματικής αλλαγής που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα. Τα αρνητικά συναισθήματα που προκαλούνται εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής (φόβος, θλίψη, άγχος, ανησυχία, απόγνωση, τύψεις, θυμός) συνοψίζονται και περιγράφονται με τον όρο "κλιματικό άγχος".
Πώς συνδέεται το άγχος με το κλίμα
Σύμφωνα με την Αμερικανική Ψυχιατρική Ένωση (APA), το άγχος είναι μια θεμελιώδης διαδικασία που εξυπηρετεί προσαρμοστικές λειτουργίες. Περιλαμβάνει αρνητική συναισθηματικότητα, που χαρακτηρίζεται από σωματικά συμπτώματα και ανησυχία για το μέλλον. Καθώς η διαδικασία αυτή είναι προσανατολισμένη στο μέλλον, μπορεί να οδηγήσει σε χρήσιμες προσαρμοστικές προετοιμασίες για επικείμενες παραστάσεις ή προφυλάξεις για πιθανές απειλές. Σε πιο ακραίες μορφές, ωστόσο, μπορεί να αποβεί δυσχερής, ακόμα και καταλυτική, οδηγώντας σε απορρύθμιση του συναισθήματος ή διατήρηση μιας χρόνιας κατάστασης ανησυχίας. Δεδομένων των τωρινών και προβλεπόμενων επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, με τα μη φυσιολογικά κλιματικά γεγονότα να αυξάνονται ως προς τη συχνότητά τους, φαίνεται λογικό να παρατηρούνται αρνητικές συναισθηματικές αποκρίσεις, οι οποίες μπορεί να κυμαίνονται από "κοινές αντιδράσεις σε μη φυσιολογικά γεγονότα" έως πιο έντονες ή χρόνιες καταστάσεις, όπως ψυχολογική δυσφορία και ψυχιατρικές διαταραχές. Οι επιστήμονες ψυχικής υγείας σε όλο τον κόσμο επισημαίνουν την παρουσία κλιματικού άγχους στους ασθενείς τους.
Άμεση έκθεση στην κλιματική αλλαγή
Αν και η ανησυχία για την κλιματική αλλαγή φαίνεται να είναι μια αρκετά κοινή εμπειρία, ορισμένοι άνθρωποι είναι πιθανό να βιώσουν περισσότερη ανησυχία από άλλους. Πρωτίστως, οι άνθρωποι που κινδυνεύουν άμεσα από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το Τουβαλού, ένα πολυνησιακό κράτος του Ειρηνικού Ωκεανού, το οποίο προβλέπεται να βυθιστεί εντελώς με την αύξηση της στάθμης της θάλασσας. Σε έρευνα που διεξήχθη μόλις το 2020 και αφορούσε τους κατοίκους του, που πρόκειται να γίνουν από τις πρώτες περιπτώσεις κλιματικών μεταναστών, διαπιστώθηκε ότι το 87% των ερωτηθέντων ανέφεραν τόσο υψηλό κλιματικό άγχος, που είχε εξασθενίσει την ικανότητά τους να εκτελούν ακόμα και απλές δραστηριότητες της καθημερινής ζωής.
Έμμεση έκθεση στην κλιματική αλλαγή
Ωστόσο, ακόμα και η έμμεση επαφή με την κλιματική αλλαγή είναι επισφαλής. Οι άνθρωποι που βρίσκονται πιο κοντά στη φύση και αισθάνονται στενά συνδεδεμένοι μαζί της κινδυνεύουν ιδιαίτερα να εκτεθούν στο κλιματικό άγχος. Οι κλιματολόγοι απειλούνται σε μεγαλύτερο βαθμό. Αφενός η εμπεριστατωμένη γνώση τους για τις μελλοντικές επιπτώσεις, αφετέρου η αδυναμία τους να επικοινωνήσουν με επιτυχία τον προβλεπόμενο κίνδυνο σε άτομα και κυβερνήσεις που συχνά τον αρνούνται ή τον υποτιμούν, αποτελούν παράγοντες επιβαρυντικούς και ψυχοφθόρους. Αυξημένο κίνδυνο στο κλιματικό άγχος διατρέχουν και οι νέοι. Στατιστικά στοιχεία από πρόσφατη αμερικανική έρευνα δείχνουν ότι οι προβλεπόμενες κλιματικές αλλαγές προκαλούν φόβο σε ποσοστό 57% των Αμερικανών εφήβων και απελπισία στο 43%. Η προοπτική ενός πλανήτη υποθηκευμένου ενεργειακά, κλιματικά, οικολογικά, που αργοπεθαίνει, καλλιεργεί σταδιακά στους νέους αυξανόμενη ανησυχία σε σημείο που να αποκλείουν την πιθανότητα να αποκτήσουν παιδιά, προκειμένου να μην αυξηθεί το ενεργειακό αποτύπωμα και να μην τους κληροδοτήσουν ένα δυσοίωνο μέλλον. Τα αυξανόμενα ποσοστά αυτοκτονίας μεταξύ εφήβων και νεαρών ενηλίκων καταδεικνύουν τις ανησυχητικές προεκτάσεις της βίωσης του κλιματικού άγχους.
Πώς μπορείς να συνεισφέρεις
Η πραγματοποίηση μεμονωμένων αλλαγών συμπεριφοράς για τη μείωση του παγκόσμιου αποτυπώματος μπορεί να μειώσει το άγχος, εξαιτίας της συνεισφοράς στην αντιμετώπιση του προβλήματος που σου εξασφαλίζει μια αίσθηση ελέγχου στα μελλοντικά αποτελέσματα. "Οι βαρύνουσες πολιτικές αποφάσεις είναι απαραίτητες, αλλά ο καθένας μας οφείλει να κάνει το καλύτερο δυνατό", υποστηρίζει η Αλεξάνδρα Διονά, οικολογική ακτιβίστρια και δημιουργός του eco-blog ashinyday.com, προσθέτοντας: "Το να αγαπάς τη φύση είναι σημαντικό, αλλά το κυριότερο είναι να δείχνεις αυτή την αγάπη έμπρακτα".
Προτάσεις που μπορείς να υιοθετήσεις στην καθημερινότητά σου
"Το κυριότερο είναι να προσπαθήσεις να μειώσεις τα πλαστικά που καταναλώνεις", λέει η Αλεξάνδρα Διονά τονίζοντας, ότι, "αγοράζοντας προϊόντα που δε βρίσκονται σε πλαστικές συσκευασίες και προτιμώντας τα χύμα και εποχικά τρόφιμα, κάνεις μια σημαντική αρχή".
Ο οικολογικός τρόπος ζωής μπορεί να σου φαίνεται ξένος, δύσκολο ή ακριβός, στην πραγματικότητα όμως είναι εύκολος και εφικτός και μακροπρόθεσμα πιο φθηνός. Στην αρχή θα χρειαστεί να κάνεις μια μικρή επένδυση αγοράζοντας ένα καλό παγούρι ή πάνινες τσάντες, στη συνέχεια όμως θα δεις ότι κάνεις σημαντική απόσβεση και αποκτάς πράγματα που διατηρούνται περισσότερο στον χρόνο.
· Στο σπίτι είναι καλό να χρησιμοποιείς βιοδιασπώμενες σακούλες ή κομποστοποιήσιμες, σε περίπτωση που υπάρχει "καφέ" κάδος κομποστοποίησης στη γειτονιά. Στην καλύτερη περίπτωση, μπορείς σε ένα ξύλινο κουτί να φτιάξεις τη δική σου κομποστοποίηση, πετώντας ορισμένα οργανικά απορρίμματα, και να χρησιμοποιήσεις το κομπόστ ως φυσικό λίπασμα για τα φυτά σου.
· Στην κουζίνα μπορείς να χρησιμοποιείς, αντί για σφουγγάρι, μια βούρτσα από φυσικά υλικά και βιοδιασπώμενο απορροφητικό πανί.
· Στο μπάνιο καλύτερα να προτιμάς ανακυκλωμένο και βιοδιασπώμενο χαρτί υγείας, φυσικό στερεό σαπούνι σε μπάρες και σαμπουάν που δε βρίσκονται σε πλαστική συσκευασία. Υπάρχουν, επίσης, οδοντόβουρτσες ξύλινες ή βιοδιασπώμενες και οργανικές οδοντόπαστες.
· Εάν επιθυμείς να εμπλακείς περισσότερο, ίσως θελήσεις να αναλογιστείς τη χορτοφαγία ή το πιο εξειδικευμένο πλύσιμο ρούχων, ενώ μπορείς να βάζεις μικρές οικολογικές προκλήσεις στον εαυτό σου και οικολογικούς στόχους.
Οι βασικές διατροφικές αλλαγές για την προστασία του πλανήτη
The beauty activists: Τι σημαίνει πραγματική ομορφιά για τη Νίκη Χάγια;
Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις
Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για υγεία, διατροφή και γυμναστική στο shape.gr
