pexels
Μια νέα μελέτη υποδηλώνει ότι το σκρολάρισμα και οι αναρτήσεις κατά τις μικρές ώρες της νύχτας μπορεί να αποτελούν ένδειξη επιβαρυμένης ψυχικής υγείας και τα αποτελέσματα να είναι εξίσου σημαντικά με εκείνα της υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ. Ειδικότερα, σε μία μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Scientific Reports, οι ερευνητές ανέλυσαν τις συνήθειες χρήσης του Twitter (πλέον X) από 310 ενήλικες και διαπίστωσαν ότι όσοι έκαναν τακτικά αναρτήσεις μεταξύ 11 το βράδυ και 5 το πρωί παρουσίαζαν σημαντικά χαμηλότερα επίπεδα ψυχικής ευεξίας σε σχέση με όσους το χρησιμοποιούσαν κυρίως την ημέρα.
Το εύρημα αυτό, λοιπόν, αμφισβητεί την τρέχουσα πολιτική εμμονή με τα "όρια χρόνου οθόνης” και προτείνει μια πιο σύνθετη, ποιοτική προσέγγιση για το πώς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης επηρεάζουν την ψυχική μας υγεία, όπως φαίνεται σε σχετικό άρθρο στο theconversation.
Ο νόμος, οι απαγορεύσεις και το πραγματικό ερώτημα
Η Αυστραλία έχει ήδη θεσπίσει νόμο που απαγορεύει τη χρήση κοινωνικών δικτύων σε άτομα κάτω των 16 ετών, με το 68% του πληθυσμού να στηρίζει το μέτρο. Παρόμοιες προτάσεις συζητούνται σε ολόκληρο τον δυτικό κόσμο, καθώς οι πολιτικοί επικαλούνται την αυξανόμενη ανησυχία για την ψυχική υγεία των νέων.
Όμως, είναι η λύση τόσο απλή; Η επιστήμη δείχνει ότι η πραγματικότητα είναι πολύ πιο περίπλοκη.
Διάφορες μελέτες έχουν συνδέσει τη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης τόσο με χειρότερη, όσο και με καλύτερη, ή ακόμη και καμία μεταβολή στην ψυχική υγεία. Μια μεγάλη ανάλυση άνω των 350.000 ανθρώπων έδειξε ότι, παρόλο που περισσότερος χρόνος στα social media συνδεόταν με χαμηλότερη ψυχική ευεξία, η επίδραση ήταν ελάχιστη.
Το πρόβλημα με αυτού του είδους την έρευνα είναι η εμμονή στον "χρόνο χρήσης”. Δύο άτομα μπορεί να περνούν ακριβώς τον ίδιο χρόνο στα κοινωνικά δίκτυα, αλλά να βιώνουν τελείως διαφορετικές εμπειρίες — το ένα να σκρολάρει παθητικά, ενώ το άλλο να συμμετέχει σε αγχωτικές, νυχτερινές αντιπαραθέσεις. Η διαφορά στη συμπεριφορά έχει σημασία, όπως και το πότε και το πού αυτή εκδηλώνεται.
Τα οφέλη και οι κίνδυνοι
Οι απόλυτες απαγορεύσεις μπορεί να εξαλείψουν τις αρνητικές επιδράσεις, αλλά εξαλείφουν και τα πιθανά οφέλη. Πολλοί νέοι βασίζονται στα κοινωνικά δίκτυα για να δημιουργήσουν και να διατηρήσουν φιλίες. Για άτομα που ήδη δυσκολεύονται ψυχικά, αυτές οι πλατφόρμες μπορούν να προσφέρουν στήριξη, καθοδήγηση και αίσθηση κοινότητας, που αλλιώς ίσως δεν θα είχαν.
Από την άλλη πλευρά, η νυχτερινή χρήση μπορεί να καθυστερεί τον ύπνο, να διαταράσσει την ποιότητά του και τελικά να επιδεινώνει την ψυχική υγεία. Η βλάβη φαίνεται να είναι μεγαλύτερη σε πιο διαδραστικές δραστηριότητες, όμως, όπως η ανάρτηση και η αποστολή μηνυμάτων, σε σχέση με το παθητικό σκρολάρισμα. Για να κατανοήσουμε πραγματικά τον αντίκτυπο των social media, πρέπει να εξετάσουμε τι κάνουν οι άνθρωποι σε αυτά και, κυρίως, πότε το κάνουν.
Η "νυχτερινή βάρδια": τι βρήκαμε
Η μελέτη βασίστηκε σε πραγματικά δεδομένα από το Twitter χρηστών της μακροχρόνιας έρευνας Avon Longitudinal Study of Parents and Children, τα οποία συνδέθηκαν με λεπτομερείς αυτοαναφορές ψυχικής υγείας. Αυτές περιλάμβαναν την κλίμακα ψυχικής ευεξίας Warwick–Edinburgh, ένα εργαλείο 14 ερωτήσεων που μετρά πώς νιώθει και λειτουργεί ένα άτομο. Οι ερευνητές δημιούργησαν στατιστικά μοντέλα για να προβλέψουν τα επίπεδα ψυχικής ευεξίας από τον μέσο χρόνο ανάρτησης κάθε συμμετέχοντα.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ισχυρή συσχέτιση ανάμεσα στην ώρα των αναρτήσεων και στην ψυχική ευεξία. Η ώρα ανάρτησης εξηγούσε περίπου 2% της διαφοράς στην ευεξία μεταξύ των συμμετεχόντων. Αν και το ποσοστό φαίνεται μικρό, είναι αντίστοιχο με το μέγεθος επίδρασης που έχει η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ σε άλλες μελέτες. Συνάμα, οι τακτικοί "νυχτερινοί” χρήστες (23:00–05:00) ανέφεραν σταθερά χαμηλότερη ψυχική ευεξία σε σχέση με όσους δημοσίευαν κυρίως την ημέρα.
Κατάθλιψη, άγχος και διαφορές ανά ηλικία και φύλο
Οι ερευνητές εξέτασαν, επίσης, τη σχέση ανάμεσα στην ώρα των αναρτήσεων και στα συμπτώματα κατάθλιψης και άγχους. Ενώ η "ψυχική ευεξία” αποτυπώνει τη θετική πλευρά της ψυχικής υγείας, η κατάθλιψη και το άγχος αντικατοπτρίζουν τις αρνητικές της όψεις.
Οι συσχετίσεις με τα συμπτώματα αυτά ήταν ασθενέστερες, αλλά διέφεραν ανάλογα με την ηλικία και το φύλο. Για παράδειγμα, η σχέση μεταξύ ώρας ανάρτησης και άγχους ήταν διπλάσια σε μεγαλύτερους συμμετέχοντες, όπου η ώρα ανάρτησης εξηγούσε το 1,3% της διαφοράς στα επίπεδα άγχους, έναντι 0,6% στους νεότερους.
Τι μένει να απαντηθεί;
Παραμένουν κρίσιμα ερωτήματα: Παρατηρούμε τις αρνητικές συνέπειες της νυχτερινής χρήσης ή μήπως άτομα με χειρότερη ψυχική υγεία τείνουν να χρησιμοποιούν τα social media τη νύχτα; Και άραγε αυτά τα μοτίβα ισχύουν και σε άλλες πλατφόρμες ή διαφορετικές ηλικιακές ομάδες, όπως έφηβοι και παιδιά;
Αν πράγματι η νυχτερινή χρήση βλάπτει την ψυχική υγεία, τότε στοχευμένες λύσεις μπορεί να είναι ιδιαίτερα χρήσιμες. Το TikTok, για παράδειγμα, εγκαινίασε πρόσφατα τη λειτουργία "wind down”, που αντικαθιστά την αρχική σελίδα για ανηλίκους κάτω των 16 ετών μετά τις 10 μ.μ. με ηρεμιστική μουσική και ασκήσεις αναπνοής. Ή στο Ηνωμένο Βασίλειο, η κυβέρνηση εξετάζει νομοθεσία που θα περιορίζει τη λειτουργία πολλών πλατφορμών μετά τις 10 μ.μ. για την ίδια ηλικιακή ομάδα.
Πέρα από τα "όρια οθόνης”
Η νυχτερινή χρήση δείχνει πώς πολιτικές και πλατφόρμες μπορούν να αντιμετωπίζουν δυνητικά επιβλαβείς συμπεριφορές χωρίς να καταφεύγουν σε απόλυτες απαγορεύσεις. Ουσιαστικά, αντιπροσωπεύει μια στροφή από τη μονοδιάστατη μέτρηση του "χρόνου οθόνης” προς μια πιο ολοκληρωμένη κατανόηση του τι κάνουν οι χρήστες, πότε και πού το κάνουν, και ποιοι είναι. Αυτή η προσέγγιση, λοιπόν, μας βοηθά να ξεφύγουμε από τα απλά νούμερα και να πλησιάσουμε σε μια πιο ακριβή κατανόηση του πώς η ψηφιακή μας ζωή επηρεάζει πραγματικά την ψυχική μας υγεία.
Διάβασε επίσης:
Οι αλγόριθμοι βλάπτουν τις σχέσεις μας;
Μήπως χρειάζεσαι ένα διάλειμμα από τα social media;
Θέλεις να κλείσεις όλα τα account σου για να βρεις τον εαυτό σου;
Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις
Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για υγεία, διατροφή και γυμναστική στο shape.gr
