istock
Όταν η 37χρονη από την Ημαθία γέννησε το τρίτο μωρό της, δεν φανταζόταν ότι η περίοδος που θα διένυε θα ήταν τόσο σκοτεινή ώστε να φτάσει στο σημείο να το δολοφονήσει στους 6 μήνες ζωής του. Το πανελλήνιο είναι συγκλονισμένο αλλά για μια ακόμη φορά θα πρέπει να μάθουμε να διακρίνουμε και να εντοπίζουμε τα συμπτώματα που δίνει η επιλόχειος κατάθλιψη. Κάποια από αυτά μπορεί να είναι έντονος θυμός ή οργή. Και παρά το όνομά της, δεν είναι ασυνήθιστο η επιλόχειος κατάθλιψη να εμφανίζεται ως θυμός.
Ποια είναι τα συμπτώματα της επιλόχειας κατάθλιψης
Χαρακτηρίζεται από ένα ευρύ φάσμα συναισθημάτων: περιλαμβάνει υπερβολικό κλάμα ή βαθιά θλίψη, αλλά και αισθήματα ευερεθιστότητας, άγχους, ενοχής, αναξιότητας ή κατάθλιψης, δυσκολία συγκέντρωσης, κακός ύπνος ή αυξημένη όρεξη, σύμφωνα με την ψυχολόγο Βίβιαν Γρίβα.
Αν και τα συμπτώματα της επιλόχειας κατάθλιψης έχουν τεκμηριωθεί ήδη από το 460 π.Χ., το Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5), το οποίο δημοσιεύεται από την Αμερικανική Ψυχιατρική Ένωση και προσφέρει κατευθυντήριες γραμμές για τη διάγνωση ψυχικών ασθενειών, αναγνώρισε την επιλόχειο κατάθλιψη μόλις το 1994.
Τα τελευταία χρόνια, η περιγεννητική ή μεταγεννητική διαταραχή διάθεσης και άγχους είναι ένας άλλος όρος που έχει αυξηθεί σε δημοτικότητα και χρησιμοποιείται συχνά εναλλακτικά με την επιλόχειο κατάθλιψη και περιλαμβάνει τα στενάχωρα συναισθήματα που εμφανίζονται κατά τη διάρκεια και μετά την εγκυμοσύνη, καθώς σωματικά και ψυχικά συμπτώματα, όπως αυτά που αναφέρθηκαν παραπάνω, τα οποία μερικές φορές μπορεί να παραμείνουν για αρκετά χρόνια.
Αλλά αν ο θυμός φαίνεται να είναι το συναίσθημα που κυριαρχεί μετά τον τοκετό, υπάρχουν αρκετοί λόγοι για τους οποίους μπορεί να συμβαίνει αυτό - και υπάρχουν τρόποι για να έχεις τη βοήθεια και την υποστήριξη που χρειάζεσαι και αξίζεις.
Διάβασε ακόμη: Μάθε για τον θυμό όλα όσα θα σε βοηθήσουν να τον διαχειριστείς
Γιατί είσαι διαρκώς θυμωμένη;
Αποδεικνύεται ότι υπάρχουν πολλοί λόγοι για να είσαι θυμωμένη ως γονιός σε αυτήν τη χώρα. Από την ανεπαρκή φροντίδα μετά τον τοκετό έως το ότι η άδεια μητρότητας μετ' αποδοχών είναι (στον ιδιωτικό τομέα) ελάχιστη και τις τρομερές ανισότητες στην υγειονομική περίθαλψη καθώς και ένα περιφρονητικό ιατρικό σύστημα, υπάρχουν πολλά που αρχικά δημιουργούν θυμό.
"Η κοινωνία μιλάει για τη μητρότητα ως αυτή την υπέροχη, ευτυχισμένη στιγμή, αλλά δεν είναι πάντα έτσι" αναφέρει η ψυχολόγος Βίβιαν Γρίβα. Παρά το γεγονός ότι είναι φυσιολογικά, τα αρνητικά συναισθήματα που σχετίζονται με τη γονεϊκότητα - η κατάθλιψη και η δυσαρέσκεια - συνεχίζουν να φέρουν ένα ορισμένο επίπεδο κοινωνικού στιγματισμού, με τον θυμό συχνά να ξεχωρίζει.
"Όλοι θυμώνουμε με τα παιδιά μας", λέει η ψυχολόγος. "Έχουμε στιγμές που δεν συμπεριφερόμαστε σωστά. Ο θυμός είναι ένα φυσικό συναίσθημα και δεν σημαίνει ότι είσαι κακή ή ανίκανη να φροντίσεις το παιδί σου".
Έπειτα, υπάρχει και το βάρος της φροντίδας. Εάν ταΐζεις με ξένο γάλα για παράδειγμα, μπορεί να νιώθεις σαν να έχεις παγιδευτεί σε έναν ατελείωτο κύκλο πλυσίματος και αποστείρωσης θηλών κι μπουκαλιών. Εάν θηλάζεις μπορεί να νιώθεις ότι το στήθος σου είναι συνεχώς προσκολλημένο σε ένα μωρό.
Επιπλέον, ενώ ορισμένες μελέτες υποδεικνύουν ότι ο θηλασμός μπορεί να βοηθήσει στην προστασία από την κατάθλιψη ή το άγχος, άλλες μελέτες δείχνουν μια πιο διαφοροποιημένη σχέση - ειδικά εάν δυσκολεύεσαι να θηλάσεις, σύμφωνα με μια πρόσφατη ανασκόπηση. Είναι εύκολο να καταλάβεις πόση απογοήτευση ή θυμό μπορεί να σου προκαλέσει μια τέτοια κατάσταση, όταν το σώμα σου απλά δεν θα κάνει αυτό που θέλεις.
Οι αλλαγές που επηρεάζουν
Υπάρχουν σωματικές αλλαγές που τροφοδοτούν τον θυμό σου. Εάν έχεις βιώσει εγκυμοσύνη, μπορεί να είσαι εξοικειωμένη με τις γρήγορες εναλλαγές της διάθεσης που προκαλούν οι διακυμάνσεις των ορμονών. Υπάρχει ένας ιλιγγιώδης συνδυασμός σωματικών αλλαγών που σε χτυπούν ξαφνικά και επηρεάζουν τη συναισθηματική σου ευεξία.
"Μετά τον τοκετό, υπάρχει αυτή η απίστευτη αλλαγή στις ορμόνες–όπως τα οιστρογόνα και η προγεστερόνη– πέφτουν απότομα από το υψηλότερο σημείο που ήταν ποτέ" λέει ο γυναικόλογος - μαιευτήρας Σπύρος Γράψας. Και ορισμένοι ειδικοί πιστεύουν ότι αυτές οι γρήγορες ορμονικές αλλαγές συνδέονται με την ανάπτυξη επιλόχειας κατάθλιψης σε άτομα που είναι βιολογικά ευαίσθητα.
Επιπλέον, η ανάρρωση μετά από φυσιολογικό τοκετό ή καισαρική τομή είναι δύσκολη και επώδυνη. Ο τοκετός δεν εξελίσσεται πάντα ομαλά και ορισμένες εκτιμήσεις υποδηλώνουν ότι το ένα τρίτο των γυναικών που γεννούν βιώνουν κάποια μορφή τραύματος κατά τη γέννηση του μωρού τους, το οποίο μπορεί να συμβάλλει σε διαταραχή μετατραυματικού στρες ή επιλόχειας κατάθλιψης. Ενώ το τραύμα μπορεί να περιλαμβάνει πράγματα όπως πρόωρος τοκετός ή ανησυχία για την υγεία του μωρού, πολλές γυναίκες αναφέρουν ότι οι φροντιστές της, όπως γιατροί, μαίες και νοσηλευτές, είναι υπεύθυνοι για αυτές τις οδυνηρές εμπειρίες, παραβλέποντας για παράδειγμα τη σοβαρότητα του πόνου της γυναίκας που γεννά, μεταξύ πολλών άλλων.
Αλλά μια από τις μεγαλύτερες αλλαγές που θα επηρεάσει την καθημερινή σου λειτουργία είναι η ικανότητα να κοιμάσαι αρκετά. Η ανάρρωση μετά τον τοκετό με ελάχιστο έως καθόλου ύπνο είναι μια πρόκληση που υποτιμάται από την κοινωνία. Και, όπως ίσως μπορείς να μαντέψεις, μελέτες έχουν δείξει μια ισχυρή συσχέτιση μεταξύ της στέρησης ύπνου και των συναισθημάτων όπως η κατάθλιψη, το άγχος και ο θυμός.
Σε μια καναδική μελέτη με σχεδόν 300 γυναίκες, που δημοσιεύτηκε στο BMC Pregnancy and Childbirth το 2022, το 31% των μητέρων ανέφεραν ότι ένιωθαν έντονο θυμό, ενώ περισσότερες από τις μισές είπαν ότι η ποιότητα του ύπνου τους ήταν κακή. Οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η ποιότητα του ύπνου της νέας μαμάς, καθώς και το αίσθημα θυμού για την ποιότητα του ύπνου του βρέφους, ήταν δύο βασικοί προγνωστικοί παράγοντες του επιλόχειου θυμού.
Πότε να αναζητήσεις βοήθεια
Ενώ ο θυμός -είτε είσαι εξαιρετικά ευερέθιστη είτε φωνάζεις συνεχώς- είναι ένα απολύτως φυσιολογικό και κατανοητό συναίσθημα που πρέπει να αντιμετωπίσεις ως νέα μαμά, μπορεί μερικές φορές να είναι σημάδι ότι κάτι πιο σοβαρό συμβαίνει. Η πανδημία, και οι πολλοί στρεσογόνοι παράγοντες που έφερε στην επιφάνεια, έχουν επιδεινώσει την εμφάνιση της επιλόχειας κατάθλιψης και η πάθηση υπολογίζεται τώρα ότι επηρεάζει τουλάχιστον έναν στους τρεις γονείς μετά τον τοκετό, σύμφωνα με μια μελέτη του 2022 στο BMC Research Notes.
Η επιλόχειος κατάθλιψη διαφέρει από τα "baby blues" ή τα γενικά συναισθήματα θλίψης, τα οποία βιώνουν έως και το 80% των γυναικών που γεννούν. Τα "baby blues" είναι προσωρινά, διαρκούν μόνο λίγες μέρες έως μερικές εβδομάδες. Εάν συμπτώματα όπως βαθιά θλίψη, αίσθημα απελπισίας, δυσκολία στον ύπνο, θυμός, ακόμη και οργή - παραμείνουν για περισσότερες από μερικές εβδομάδες μετά τον τοκετό ή σε κάνουν να φοβάσαι για την ασφάλειά σου ή την ασφάλεια του μωρού σου, θα πρέπει να μιλήσεις με ψυχολόγο το συντομότερο δυνατό
Αναζήτησε άμεσα βοήθεια
Το πρώτο πράγμα που πρέπει να γνωρίζεις είναι ότι η επιλόχεια κατάθλιψη (και ο θυμός που μπορεί να συνοδεύει) είναι θεραπεύσιμη, λέει η ψυχολόγος. Μπορεί να σε τρομάζει να ζητήσεις βοήθεια ή να ανοιχτείς για το πόσο παλεύεις - αλλά τελικά είναι τόσο σημαντικό και αξίζει τον κόπο.
- Μίλα με έναν ψυχίατρο ή ψυχολόγο: σχετικά με τον θυμό σου και πώς σε επηρεάζει.
- Βρες υποστήριξη ύπνου: Θα χάσεις τον ύπνο σου, είναι βέβαιο, άλλά εάν έχεις σύντροφο, ζήτα του να φροντίσει το πρώτο τάισμα της νύχτας για παράδειγμα. Ο μεσημεριανός ύπνος, αν είναι δυνατόν, ενθαρρύνεται επίσης ιδιαίτερα. Μόλις μπορέσεις να κοιμηθείς ένα σταθερό πεντάωρο, θα νιώσεις αρκετά καλύτερα.
- Μίλα με άλλες μαμάδες: Το να ακούς πώς οι άλλοι αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις της γονεϊκότητας και να μάθεις ότι ο καθένας αντιμετωπίζει τα δικά του μοναδικά προβλήματα μπορεί να είναι παρήγορο.
- Πάρε τηλέφωνο: Τηλεφωνική Γραμμή Υποστήριξης της Ψυχικής Υγείας της Εγκύου και της Νέας Μητέρας - 210-9319054 - λειτουργεί καθημερινά, από Δευτέρα έως Παρασκευή, 9:00πμ – 9.00μμ και στελεχώνεται από εξειδικευμένους επαγγελματίες υγείας, ψυχολόγους και μαίες.
Διάβασε ακόμη: Η επιλόχειος κατάθλιψη είναι "ύπουλη": Πώς θα την καταλάβεις και πώς θα την αντιμετωπίσεις
Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις
Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για υγεία, διατροφή και γυμναστική στο shape.gr
