Είσαι συνέχεια κουρασμένη; Ειδικοί ανακαλύπτουν ποια αντικείμενα στο σπίτι σου μπορεί να φταίνε

Τι να προσέξεις και τι να αλλάξεις μέσα στο χώρο σου!

iStock

Ένας στους οκτώ ανθρώπους δηλώνει στους γιατρούς ότι αισθάνεται "μόνιμα κουρασμένος", και οι ειδικοί έχουν αρχίσει να ανακαλύπτουν τις αιτίες πίσω απ’ αυτό. Ναι, ακόμα και η διακόσμηση ή τα έπιπλά σου μπορεί να συμβάλλουν στην κόπωση που νιώθεις καθημερινά. Υπάρχει μάλιστα και όρος γι' αυτό: σύνδρομο του άρρωστου κτιρίου, κατά το οποίο η παραμονή σε έναν συγκεκριμένο χώρο προκαλεί συμπτώματα όπως κόπωση, πονοκεφάλους, ξηρότητα στα μάτια, ερεθισμένο λαιμό, και ρινική καταρροή — συμπτώματα που εξαφανίζονται μόλις φύγεις από τον χώρο. Η κακή κυκλοφορία του αέρα, οι ρύποι από τα χαλιά, τα καθαριστικά ή τα έπιπλα, η μούχλα, ο κακός φωτισμός και ο υπερβολικός θόρυβος είναι μερικοί από τους κύριους ενόχους.

Άλλαξε το χώρο σου και θα αλλάξει και η διάθεσή σου

Ξέχνα τα μεγάλα φώτα οροφής

Ο φωτισμός δεν είναι απλώς διακοσμητικός — επηρεάζει έντονα το πώς αισθάνεσαι, όπως επιβεβαιώνουν και οι επιστήμονες. Τα φώτα οροφής, ειδικά τα ψυχρά ή φθορίζοντα, μπορεί να είναι κουραστικά για τα μάτια και εξαντλητικά με την πάροδο του χρόνου. Τα περισσότερα LED εκπέμπουν μπλε φως, που ενώ είναι φιλικό προς το περιβάλλον, δημιουργεί έντονες αντιθέσεις και σκιές, κουράζοντας το οπτικό σου σύστημα.

Το βράδυ, αυτός ο τύπος φωτός μπορεί να στέλνει λανθασμένα σήματα στο σώμα σου, κάνοντάς το να νομίζει ότι είναι ακόμη ώρα για εγρήγορση — κάτι που εμποδίζει τη φυσική διαδικασία χαλάρωσης και οδηγεί σε σωματική και πνευματική εξάντληση. Μάλιστα, μελέτη από το Harvard έδειξε πως 6,5 ώρες έκθεσης στο μπλε φως καταστέλλουν τη μελατονίνη (την ορμόνη του ύπνου) για σχεδόν διπλάσιο χρόνο σε σχέση με το πράσινο φως.

Όπως έγραψαν στο The Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism, η μελατονίνη είναι απαραίτητη για να ρυθμίζεται σωστά ο κύκλος ύπνου-εγρήγορσης. Γι’ αυτό, οι ειδικοί προτείνουν να βάλεις ρυθμιστές έντασης φωτισμού (dimmer) ή να επενδύσεις σε ποιοτικές λάμπες και φωτιστικά, ώστε να προσαρμόζεις το φως στις ανάγκες σου κάθε στιγμή της ημέρας.

Πρόσεχε το παλιό στρώμα σου

Ένα παλιό ή κακής ποιότητας στρώμα μπορεί, χωρίς να το καταλάβεις, να προκαλέσει σοβαρή ταλαιπωρία στο σώμα σου. Ίσως να νομίζεις ότι κοιμάσαι αρκετές ώρες, αλλά αν στριφογυρίζεις ή ξυπνάς με πιασίματα, τότε ο οργανισμός σου δεν ξεκουράζεται πραγματικά — και αυτό σε αφήνει κουρασμένο από την αρχή της ημέρας.

Σύμφωνα με την εταιρεία στρωμάτων Simba, "χωρίς την κατάλληλη υποστήριξη, μπορεί να δυσκολεύεσαι να αποκοιμηθείς και το στρώμα σου ίσως να ευθύνεται για πόνους στη μέση ή τον αυχένα. Και δεν είναι μόνο η νύχτα το πρόβλημα. Το πρωί πιθανότατα θα ξυπνάς με δυσκαμψία, πόνους και μια αίσθηση συνεχόμενης κόπωσης."

Ο οργανισμός Sleep Council προτείνει να αλλάζεις στρώμα κάθε 7-8 χρόνια ώστε να αποφεύγεις τέτοια προβλήματα. Επίσης, οι ειδικοί τονίζουν τη σημασία του σταθερού προγράμματος ύπνου — να κοιμάσαι και να ξυπνάς την ίδια ώρα καθημερινά, ώστε να ρυθμίζεται σωστά το βιολογικό σου ρολόι. Όπως και στα μικρά παιδιά, ο ύπνος είναι ποιοτικότερος όταν υπάρχει συνέπεια.

Τέλος, μην ανησυχείς αν ξυπνάς μέσα στη νύχτα. Αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι πάσχεις από αϋπνία — ένα φαινόμενο που επηρεάζει σχεδόν 14 εκατομμύρια ανθρώπους μόνο στο Ηνωμένο Βασίλειο. Το κλειδί είναι να δίνεις στο σώμα σου το κατάλληλο περιβάλλον για να ξεκουραστεί σωστά.

Πρόσεχε τα αρωματικά κεριά

Τα αρωματικά κεριά είναι ιδανικά για να δημιουργήσεις μια χαλαρωτική ατμόσφαιρα στο σπίτι — όμως πίσω από το ευχάριστο άρωμά τους, μπορεί να κρύβονται κίνδυνοι για την υγεία σου. Ακόμα και σε χαμηλά επίπεδα, η καύση τους απελευθερώνει ρύπους στον αέρα που έχουν συνδεθεί με αναπνευστικά προβλήματα.

Όταν καίγονται, πολλά από αυτά τα κεριά εκπέμπουν πτητικές οργανικές ενώσεις (VOCs) όπως το βενζόλιο και η φορμαλδεΰδη — και τα δύο είναι αναγνωρισμένες καρκινογόνες ουσίες. Έρευνες δείχνουν ότι η καύση τους αυξάνει σημαντικά τα επίπεδα των αιωρούμενων σωματιδίων στον αέρα του σπιτιού σου (PM2.5), ξεπερνώντας συχνά τα όρια που θέτει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας. Αυτά τα μικροσκοπικά σωματίδια μπορούν να φτάσουν βαθιά στους πνεύμονες, επιδεινώνοντας αναπνευστικά προβλήματα και αυξάνοντας τον κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων.

Επιπλέον, κάποια αρωματικά κεριά περιέχουν φθαλικές ενώσεις (phthalates), που χρησιμοποιούνται για να διαρκεί περισσότερο το άρωμα. Οι φθαλικές ενώσεις είναι γνωστοί ενδοκρινείς διαταράκτες (ΕΔs) και έχουν συνδεθεί με προβλήματα αναπαραγωγικής υγείας αλλά και με αναπτυξιακές διαταραχές. Αν θέλεις έναν χώρο που να σε ξεκουράζει πραγματικά, είναι σημαντικό να επιλέγεις προϊόντα με φυσικά συστατικά και χωρίς χημικά.

Άφησε το φως να μπει και μείωσε τους ήχους στο σπίτι

Η έκθεση στο φυσικό φως μέσα στη μέρα —ή η έλλειψή της— μπορεί να μπερδέψει τους φυσικούς ρυθμούς του σώματός σου, προκαλώντας υπνηλία και κόπωση. Αν ζεις σε σπίτι με περιορισμένο φυσικό φως, οι ειδικοί προτείνουν εδώ και χρόνια τη χρήση λαμπών φωτοθεραπείας, ώστε να επανέλθει ο κιρκάδιος ρυθμός σου, δηλαδή το "ρολόι" που ρυθμίζει τον κύκλο ύπνου και αφύπνισης. Ο καθηγητής Russell Foster, από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, επισημαίνει ότι "το φως είναι κρίσιμο για την ευθυγράμμιση του βιολογικού μας ρολογιού – το πρωινό φως σε βοηθά να ξυπνάς πιο εύκολα".

Μάλιστα, μελέτη από τις ΗΠΑ έδειξε πως εργαζόμενοι που εκτίθενται σε φυσικό φως κατά τη διάρκεια της μέρας κοιμούνται περισσότερο, καλύτερα και έχουν γενικά καλύτερη ποιότητα ζωής σε σχέση με όσους εργάζονται σε σκοτεινούς ή τεχνητά φωτισμένους χώρους. Συγκεκριμένα, όσοι εργάζονταν κοντά σε παράθυρα λάμβαναν 173% περισσότερο λευκό φως και κοιμόντουσαν κατά μέσο όρο 46 λεπτά παραπάνω κάθε βράδυ!

Παράλληλα, μην υποτιμάς τον ήχο μέσα στο σπίτι. Από το μίξερ μέχρι το στεγνωτήριο, οι συσκευές παράγουν έναν συνεχόμενο θόρυβο που μπορεί να επιβαρύνει την ψυχολογία σου. Έρευνες δείχνουν ότι 2 στους 5 ανθρώπους βιώνουν αυξημένο στρες λόγω του θορύβου στο σπίτι. Οι μεγαλύτεροι "ένοχοι" είναι οι πιο βασικές συσκευές — όπως τα πλυντήρια και οι ηλεκτρικές σκούπες. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO), το 40% του ευρωπαϊκού πληθυσμού εκτίθεται καθημερινά σε επίπεδα θορύβου πάνω από 55 ντεσιμπέλ — όσο ένα θορυβώδες γραφείο. Μείωσε τις ώρες χρήσης και προτίμησε πιο αθόρυβες συσκευές, για να προστατεύσεις την ηρεμία και την υγεία σου

Αέρισε καλά το χώρο σου

Ίσως να μην το σκέφτεσαι καθημερινά, αλλά πολλές από τις οικιακές σου συσκευές κάνουν περισσότερο θόρυβο απ’ όσο νομίζεις — και αυτό μπορεί να επιβαρύνει σοβαρά την υγεία σου. Ένα πλυντήριο πιάτων ή ρούχων φτάνει περίπου τα 70 ντεσιμπέλ και ένα ψυγείο κινείται στα 50dB. Ο καθηγητής Ψυχιατρικής Stephen Stansfeld από το Queen Mary University του Λονδίνου εξηγεί πως η συνεχής έκθεση σε θόρυβο αυξάνει τον καρδιακό ρυθμό και την αρτηριακή πίεση. Μελέτες δείχνουν ότι αυτό οδηγεί σε κόπωση, άγχος και αυξάνει τον κίνδυνο για εμφράγματα ή ακόμα και εγκεφαλικά επεισόδια. Έλεγξε, λοιπόν, τις πηγές θορύβου στο σπίτι σου — μικρές αλλαγές, όπως η αντικατάσταση θορυβωδών συσκευών, μπορούν να έχουν σημαντική επίδραση στην ευεξία σου.

Αλλά και ο αέρας που αναπνέεις μέσα στο σπίτι κρύβει παγίδες. Τα αρωματικά κεριά δεν είναι οι μόνες πηγές πτητικών οργανικών ενώσεων (VOCs). Όπως εξηγεί ο καθηγητής Prashant Kumar από το Πανεπιστήμιο του Surrey, άλλες πηγές είναι το μαγείρεμα, τα χρώματα, τα βερνίκια, ακόμα και οι μύκητες. Αυτό σημαίνει πως πολλές φορές ο αέρας μέσα στο σπίτι σου είναι πιο μολυσμένος από τον εξωτερικό! Τα μικροσκοπικά σωματίδια που εκπέμπονται μπορούν να προκαλέσουν κόπωση, βήχα, φτερνίσματα, και ερεθισμό σε μάτια, μύτη, λαιμό και πνεύμονες. Μακροπρόθεσμα, αυξάνεται ο κίνδυνος για άσθμα, χρόνια βρογχίτιδα ή ακόμα και καρκίνο του πνεύμονα.

Η λύση; Απλές συνήθειες: άνοιγε τα παράθυρα καθημερινά, χρησιμοποίησε απορροφητήρα όταν μαγειρεύεις, διάλεγε προϊόντα χαμηλών εκπομπών και απόφυγε συνθετικά αρώματα. Έτσι βελτιώνεις άμεσα την ποιότητα του αέρα σου και προστατεύεις την υγεία σου.