istock
Ο καπνός των δασικών πυρκαγιών αποτελεί μια σημαντική πηγή ατμοσφαιρικής ρύπανσης και συνδέεται με σοβαρά προβλήματα υγείας, όπως καρδιακές προσβολές, εγκεφαλικά και πνευμονικές ασθένειες όπως το άσθμα. Αλλά δεν μας επηρεάζει σωματικά μόνον.
Όταν ο ουρανός σκοτεινιάζει από τον καπνό και αναγκαζόμαστε να αφήσουμε το σπίτι μας λόγω της εκκένωσης και της επικείμενης καταστροφής, αυτό επηρεάζει βαθιά την ψυχική μας κατάσταση.
Φωτιά: Πώς να προστατευτείς από τον καπνό της πυρκαγιάς
Tι είναι το Fire Brain;
Τι συμβάλλει στο αίσθημα άγχους όταν μαίνονται πυρκαγιές ή, όπως επιστημονικά έχει αναφερθεί ως fire brain (μια κατάσταση συναισθηματικής φόρτισης, που περιγράφει την έντονη θλίψη, τον θυμό ή άλλα συναισθήματα). Οι χρόνιες και επίμονες πυρκαγιές είναι ένα σχετικά νέο φαινόμενο και η έρευνα σχετικά με τις επιπτώσεις τους στην ψυχική υγεία είναι αρκετές νέες και αναδυόμενες.
Ωστόσο, η έρευνα αρχίζει να αποκαλύπτει ορισμένες συνδέσεις που μπορούν να μας βοηθήσουν να κατανοήσουμε καλύτερα πώς αυτές οι περίπλοκες αλληλεπιδράσεις επηρεάζουν την ευεξία μας και ποιες λύσεις υπάρχουν.
Πώς επηρεάζει το Fire Brain τον εγκέφαλο και την ψυχική μας υγεία
Προκαλεί φλεγμονή στον εγκέφαλο και οξειδωτικό στρες: Η ατμοσφαιρική ρύπανση επηρεάζει την υγεία του εγκεφάλου και τη γνωστική μας λειτουργία. Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι η ρύπανση από τα λεπτά σωματίδια (PM2,5) που απελευθερώνεται από τις πυρκαγιές είναι ακόμη πιο τοξική από την ατμοσφαιρική ρύπανση από άλλες πηγές. Ένας πιθανός λόγος είναι το υψηλό επίπεδο πολυκυκλικών αρωματικών υδρογονανθράκων (PAH) που αναμιγνύονται με διάφορα επίπεδα άλλων γνωστών νευροτοξικών σωματιδίων που βρίσκονται στον καπνό, συμπεριλαμβανομένων των βαρέων μετάλλων. Αυτά τα σωματίδια εισχωρούν στον εγκέφαλο μέσω του οσφρητικού νεύρου και περνούν μέσω του αιματοεγκεφαλικού φραγμού, οδηγώντας σε φλεγμονή του εγκεφάλου και οξειδωτικό στρες.
Αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης Αλτσχάιμερ, άνοιας και νόσου του Πάρκινσον, λόγω της νευροφλεγμονής που προκαλείται από τον καπνό της πυρκαγιάς. Πρόσφατη έρευνα από τα Πανεπιστήμια της Ουάσιγκτον και της Πενσυλβάνια διαπίστωσε ότι οι πιθανότητες μιας νέας διάγνωσης άνοιας αυξήθηκαν περίπου 21% για κάθε 1 παραπάνω μικρογραμμάριο σωματιδίων που εισπνέει ένα άτομο, σε σύγκριση με 3% αυξημένο κίνδυνο για κάθε 3 μικρογραμμάρια σωματιδίων που δεν προέρχονται από πυρκαγιά.
Επηρεάζει τη μνήμη και τη μάθηση: Πρόσθετη έρευνα από το Πανεπιστήμιο του Νέου Μεξικού υποδηλώνει ότι οι ξαφνικές αυξήσεις της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, όπως συμβαίνουν κατά τη διάρκεια των πυρκαγιών, δημιουργούν εξάρσεις φλεγμονής στην περιοχή του ιππόκαμπου του εγκεφάλου, υπεύθυνη για τη μνήμη και τη μάθηση. Αυτά μπορεί να παραμείνουν για περισσότερο από ένα μήνα μετά την έκθεση.
Αυτό μπορεί να εξηγήσει γιατί, εκτός από πολλές μελέτες που βρήκαν συσχέτιση μεταξύ της έκθεσης στον καπνό και των φτωχότερων δεξιοτήτων συγκέντρωσης και λήψης αποφάσεων, ο καπνός από τις πυρκαγιές συνδέεται με χαμηλότερες ακαδημαϊκές επιδόσεις.
Σε μελέτη που πραγματοποιήθηκε το 2020, ο οικονομολόγος και ερευνητής του UC San Diego Josh Graff Zivin εξέτασε πώς ο καπνός στην ατμόσφαιρα επηρέασε τους μαθητές που έδωσαν τις εθνικές εισαγωγικές εξετάσεις κολεγίου της Κίνας για μια περίοδο έξι ετών. Η ομάδα του διαπίστωσε ότι όταν υπήρχε σημαντική αύξηση των πυρκαγιών κατά τη διάρκεια των εξετάσεων, οι συνολικές βαθμολογίες των μαθητών μειώθηκαν κατά 0,6 βαθμούς κατά μέσο όρο. Μια αμερικανική μελέτη το 2022 υπολόγισε ότι η έκθεση στον καπνό το 2016 μείωσε τα μελλοντικά κέρδη των μαθητών κατά σχεδόν 1,7 δισεκατομμύρια δολάρια (ή 111 δολάρια ανά μαθητή).
Οδηγεί σε γνωστική εξασθένηση: Οι καρδιαγγειακές επιπτώσεις λόγω της εισπνοής καπνού μπορεί να επηρεάσουν την ικανότητα του σώματός μας να οξυγονώνει σωστά τον εγκέφαλό μας. Η διαταραχή της πνευμονικής λειτουργίας θα μπορούσε να οδηγήσει σε γνωστική εξασθένηση.
Το άγχος και το τραύμα μιας πυρκαγιάς μπορεί επίσης να επηρεάσει την ψυχική υγεία. Ο νευροεπιστήμονας της Ιατρικής Σχολής του UC San Diego, Dr Jyoti Mishra, μελέτησε ανθρώπους που είχαν εκτεθεί άμεσα και έμμεσα σε φωτιά το 2018, ένα χρόνο αφότου ξέσπασε στην κομητεία Butte της Καλιφόρνια. Διαπίστωσε ότι όσοι αντιμετώπισαν σημαντική προσωπική απώλεια ή τραύμα κατά τη διάρκεια των πυρκαγιών εμφάνισαν τα υψηλότερα επίπεδα μετατραυματικού στρες, άγχους και κατάθλιψης. Ωστόσο, ακόμη και μέλη της κοινότητας που δεν επηρεάστηκαν άμεσα από τη φωτιά ανέφεραν αυξημένα νευρογνωστικά προβλήματα και πάλεψαν με την κατάθλιψη και το άγχος.
Αυξάνει την εμφάνιση κατάθλιψης: Δεν είναι ακριβώς σαφές πώς ο καπνός από τις πυρκαγιές μπορεί να επηρεάσει φυσιολογικά τον εγκέφαλο με τρόπους που συμβάλλουν στην κατάθλιψη, αλλά οι ερευνητές πιστεύουν ότι η γνωστική εξασθένηση μπορεί να οφείλεται σε μειωμένη διάθεση. Οι ερευνητές πιστεύουν επίσης όλο και περισσότερο ότι η φλεγμονή του εγκεφάλου παίζει ρόλο στην εμφάνιση κατάθλιψης, αυξάνοντας την πιθανότητα η φλεγμονή που προκαλείται από τον καπνό της πυρκαγιάς να συμβάλλει σε διαταραχές της διάθεσης.
Solastalgia: Όταν οι πυρκαγιές προκαλούν στρες που σχετίζεται με το περιβάλλον
Μερικοί από τους φόβους που νιώθουν οι άνθρωποι που ζουν σε μέρη όπου ξεσπούν συχνά πυρκαγιές βλέπουν τα τοπία να αλλάζουν, τα περιβάλλοντα να αλλάζουν και ανησυχούν τόσο για το παρόν όσο και για το μέλλον. Ο Δρ Warren Dodd, αναπληρωτής καθηγητής στη Σχολή Επιστημών Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου. του Βατερλώ, έχει πάρει συνεντεύξεις από κατοίκους των Βορειοδυτικών Εδαφών του Καναδά που βίωσαν πυρκαγιά το 2014. Ανέφεραν συναισθήματα θυμού, άγχους και απελπισίας λόγω της κλιματικής αλλαγής.
Εκτός από τη στενοχώρια του να βλέπει κανείς το περιβάλλον του να αλλάζει γρήγορα, γνωστή ως solastalgia (ένας σχετικά νέος όρος που περιγράφει μια συγκεκριμένη μορφή ψυχικής οδύνης που προκαλείται από την περιβαλλοντική αλλαγή. Η λέξη είναι ένας νεολογισμός που προέρχεται από τις λατινικές λέξεις "solace" παρηγοριά και "algia" πόνος, περιγράφει τη "νοσταλγία" που νιώθουμε για ένα μέρος που αλλάζει δραματικά, ενώ εξακολουθούμε να ζούμε σε αυτό), οι άνθρωποι με τους οποίους πήρε συνέντευξη ο Dodd ανέφεραν ότι το να σταματήσουν τις καλοκαιρινές τους δραστηριότητες σε εξωτερικούς χώρους για να στεγαστούν σε εσωτερικούς χώρους είχε αρνητικές συνέπειες για την ψυχική τους υγεία.
Τι μπορούμε να κάνουμε για τις επιπτώσεις των πυρκαγιών στην ψυχική υγεία;
Ο περιορισμός των φυσιολογικών επιπτώσεων του καπνού στον εγκέφαλό μας περιλαμβάνει πολλές από τις ίδιες συμπεριφορές με την προστασία του υπόλοιπου σώματός μας από την ατμοσφαιρική ρύπανση:
- χρήση καθαριστή αέρα στο σπίτι,
- σχολαστικός καθαρισμός των χώρων διαβίωσης για την απομάκρυνση των σωματιδίων που εισέρχονται στο εσωτερικό,
- χρήση μάσκα σε εξωτερικούς χώρους,
- μείωση του χρόνου σε εξωτερικούς χώρους.
Όσον αφορά τον μετριασμό των ψυχικών βλαβών, θα πρέπει να ενισχυθεί η ψυχική ανθεκτικότητα, η ικανότητα δηλαδή να αντιμετωπίζουμε δύσκολες καταστάσεις, να ανακάμπτουμε από τραυματικές εμπειρίες και να προσαρμοζόμαστε στις αλλαγές. Είναι σημαντική γιατί μας επιτρέπει να συνεχίσουμε να λειτουργούμε παρά τις προκλήσεις.
Μπορείς να λυγίζεις, αλλά να μη σπας;
Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις
Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για υγεία, διατροφή και γυμναστική στο shape.gr
