Μεταμορφώνεται κάποιος πίσω από ένα προφίλ στο διαδίκτυο ή εκεί αναδύεται πραγματικά ο εαυτός του;

Από τη Μαρία Δήμα, ψυχολόγο - ψυχοθεραπεύτρια (Facebook: Μary Dima).

Τελικά, μεταμορφώνεται κάποιος πίσω από ένα προφίλ στο διαδίκτυο ή εκεί αναδύεται πραγματικά ο εαυτός του; Είναι ίδια τα στοιχεία που τον χαρακτηρίζουν και σε ένα πραγματικό περιβάλλον; Τι είναι αυτό που ενεργοποιεί το εικονικό περιβάλλον και πώς οδηγούμαστε ακόμα και σε διαδικτυακό εκφοβισμό;

Ερωτήσεις που σίγουρα αρκετοί θα έχουμε συζητήσει ή θα έχουμε αναλογιστεί. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δημιουργήθηκαν ως μέσα - όπως λέει και η λέξη - κοινωνικοποίησης, ανάδειξης ή πληροφόρησης. Είναι όμως ένας χώρος που δημιουργεί εγγύτητα ή αποξενώνει ακόμα περισσότερο;

Cyber bullying, το φαινόμενο των ημερών 

Τελευταία, ακούμε όλο και πιο συχνά για θύματα διαδικτυακού εκφοβισμού (cyber bullying), είτε μέσω ανάρτησης βίντεο και φωτογραφιών, είτε μέσω αποστολής προσβλητικών μηνυμάτων και απειλών. 

Σε μια κοινωνία που "τρέχει" να εξελιχθεί, "τρέχει" και η επικοινωνία να διαμορφωθεί. Και, πρώτα από όλα, "τρέχουμε" να διαμορφώσουμε ένα προφίλ. Ένα προφίλ που αντιπροσωπεύει τον ιδανικό εαυτό. Τον εαυτό που θα θέλαμε να είμαστε.

Στον αντίποδα των ιδανικών χαρακτηριστικών που έχουμε ανάγκη να προβάλλουμε, ξεπροβάλλει - με μεγάλη ευκολία - και ο "κακός” μας εαυτός. Αυτός που δεν επιτρέπεται σε μια πραγματική συνθήκη να λειτουργεί. Αυτός που με ευκολία μπορεί να εκφράζει στον βωμό της ελευθερίας του λόγου, ο,τι σκοτεινό μπορεί να έχει αποθηκευτεί μέσα του.

Δεν είναι όμως ένα καινούριο φαινόμενο, αλλά μία γνωστή συνήθεια που βρήκε ακόμα έναν νέο τόπο έκφρασης. Θα μπορούσε να είναι μία συμπεριφορά αντίστοιχη με εκείνες που (συχνά) βλέπουμε στον δρόμο: οδηγοί να ωρύονται μέσα από το αυτοκίνητό τους χωρίς κάποια ιδιαίτερη αιτία. Που ως πεζοί ή συνεπιβάτες δύσκολα θα συμπεριφέρονταν με αυτόν τον τρόπο. Κάπως έτσι το "όχημά” μας (άλλοτε κυριολεκτικά ένα αυτοκίνητο, άλλοτε μεταφορικά ένα άβατάρ μας στο διαδίκτυο) μας δίνει την ασφάλεια να καλύψουμε κενά ανασφάλειας. Να νιώσουμε τη δύναμη που λαχταράμε. Να σταματήσουμε να αισθανόμαστε αδύναμοι και ανίκανοι. Γιατί, όσο παράδοξο κι αν φαίνεται, μπορεί το θύμα ή ο στόχος να φαίνεται αδύναμος, αλλά πρώτα ο θύτης έχει αισθανθεί την αδυναμία. Στο καθρέφτισμα αυτό, της αδυναμίας, ο θύτης ενεργοποιεί μηχανισμούς καταστροφικότητας, θεωρώντας έτσι πως νικά. 

Μεταμορφώνεται κάποιος πίσω από ένα προφίλ;

Στην εκδοχή του διαδικτυακού εκφοβισμού, είναι ακόμα πιο έντονα και συχνά τα φαινόμενα καθώς όχι μόνον κρύβεται κάποιος πίσω από το όχημά του, αλλά συμπεριφέρεται με την ασφάλεια της απόστασης και, πολλές φορές, και της ανωνυμίας. 

Η έλλειψη φυσικών αισθήσεων - όραση, ακοή, γλώσσα του σώματος - που υπάρχουν σε πραγματικό χώρο δημιουργούν μια άλλη αίσθηση για το άτομο - θύτη καθώς του δίνουν την ευκαιρία να "υπερισχύσει", δίχως περιορισμούς και όρια. Κάθε λέξη στο πληκτρολόγιο γίνεται όπλο που πυροβολεί. Μη μπορώντας να δεχτούμε τον κακό μας εαυτό μπαίνουμε στο απυρόβλητο και σκοτώνουμε γύρω μας ο,τι θεωρούμε εμείς κακό, ανεβαίνοντας έτσι ένα ψευδαισθητικό σκαλί ικανοποίησης. 

Στην ψυχοσύνθεση του θύτη βρίσκεται ο άνθρωπος που στερείται ενσυναίσθησης καθώς αυτή η λειτουργία ίσως έχει προστατευτικά απενεργοποιηθεί ή μπορεί ποτέ να μην λειτούργησε. Πίσω από μια κακοποιητική συμπεριφορά, βρίσκεται κακοποίηση. Η αλυσίδα δεν σπάει απλά και μόνον στην τιμωρία, σπάει στην αποδοχή της ύπαρξης του "κακού".

Στην απέναντι όχθη βρίσκεται το θύμα, ξεκινώντας από ίδια αφετηρία με τον θύτη, τα κενά ανασφάλειας. Κι ενώ ο θύτης στερείται ενσυναίσθησης,το θύμα έχει υπερσυναίσθηση σε σημείο που δε βλέπει τον εαυτό. Η αίσθηση του πώς βλέπουν οι άλλοι μια εικόνα είναι πιο σημαντική ακόμα και από το ίδιο. Η ανάγκη ικανοποίησης συναισθημάτων του άλλου γίνεται και η ίδια η παγίδα αυτοκαταστροφής. Και στις δύο περιπτώσεις υπάρχουν χαρακτηριστικά χαμηλής αυτοεκτίμησης, θυμού ή θλίψης και ενίοτε αισθήματα κατωτερότητας ή ενοχής.

Τέλος, δυστυχώς η έντονη εναλλαγή συναισθημάτων που μας προκαλούν οι δυσκολίες στη σημερινή κοινωνία, δημιουργεί τάσεις γρήγορης ικανοποίησης είτε καλών είτε κακών συναισθημάτων. Αν οι ίδιοι δεν αποδεχτούμε ότι έχουμε υποστεί πλήγματα, θα προσπαθούμε να αναδείξουμε τα πλήγματα του άλλου. Και τα δικά μας συνεχώς θα μένουν αφρόντιστα. Κι εκεί απλά διαιωνίζουμε μια ετοιμόρροπη γέφυρα. Τη γέφυρα που αντί να μας ενώσει, δημιουργεί φόβο και απειλή μην πέσει και καταστραφούμε.

Και μια από τις πολλές γέφυρες είναι και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το προφίλ μας λοιπόν είναι ένα δημιούργημά μας, ένας χώρος μας που δεχόμαστε, λαμβάνουμε, προσφέρουμε, όπως ακριβώς ένας πραγματικός χώρος του σπιτιού μας. Έχουμε κι εκεί δικαιώματα, αλλά σεβόμαστε κι εκεί τα δικαιώματα των άλλων. Έχουμε κρίση, δεν είμαστε κριτές. Έχουμε δύναμη, δεν είμαστε παντοδύναμοι.

Μήπως το παιδί σου σχολιάζει αρνητικά τους άλλους στο σχολείο ή το Διαδίκτυο; Μήπως κάνει body shaming;

Εθισμένη στο διαδίκτυο και τα social media; Αυτές οι συνήθειες το προδίδουν

Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις

Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για υγεία, διατροφή και γυμναστική στο shape.gr