iStock
Συνεργάστηκε η Χαρούλα Μαθιοπούλου Μπιλάλη, BSc MΜedSc, μοριακή βιολόγος, πιστοποιημένη health & wellness coach, διευθύντρια Ferticeutics Co. Advanced Health & Fertility Therapeutics (harroulabilali.gr).
Πριν αναφέρουμε οτιδήποτε, ας ξεκινήσουμε με μια μικρή επανάληψη βιολογίας: Οι ελεύθερες ρίζες είναι χημικές ενώσεις που παράγονται στο σώμα μας από διάφορα συστήματα, από την έκθεση σε διαφορετικές φυσικοχημικές συνθήκες ή παθολογικές καταστάσεις. Η ισορροπία μεταξύ των ελεύθερων ριζών και των αντιοξειδωτικών είναι απαραίτητη για τη φυσιολογική λειτουργία του οργανισμού. Αν το σώμα χάσει την ικανότητά του να διατηρήσει αυτή την ισορροπία, τότε προκαλείται μια κατάσταση γνωστή ως οξειδωτικό στρες. Στην περίπτωση αυτή οι ελεύθερες ρίζες μεταβάλλουν δυσμενώς τα λιπίδια, τις πρωτεΐνες και το DNA (το γενετικό μας υλικό) και πυροδοτούν μια σειρά ανθρώπινων ασθενειών. Η παρουσία οξειδωτικού στρες προκαλεί, επίσης, επιτάχυνση της φυσικής γήρανσης του οργανισμού, καθώς μελέτες σε γηρασμένα δέρματα αποκάλυψαν μειωμένη αντιοξειδωτική ικανότητα παράλληλα με αυξημένο οξειδωτικό στρες.
Τα δεδομένα για τις ελεύθερες ρίζες
Πώς σχηματίζονται
Οι ελεύθερες ρίζες προέρχονται είτε από φυσιολογικές βασικές μεταβολικές διαδικασίες στο ανθρώπινο σώμα είτε από εξωτερικές πηγές, όπως η έκθεση σε ακτίνες Χ, ατμοσφαιρικούς ρύπους και βιομηχανικά χημικά, αλλά και το κάπνισμα. Στον ανθρώπινο οργανισμό απελευθερώνονται φυσικά από τα μιτοχόνδρια, τα οποία αποτελούν για το κύτταρο το εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας. Στα κυτταρικά αυτά οργανίδια λαμβάνει χώρα η οξείδωση των τροφών (η μετατροπή δηλαδή της τροφής σε ενέργεια).
Πώς δρουν
Οι ελεύθερες ρίζες δε δρουν ανεξέλεγκτα. O οργανισμός μας είναι εφοδιασμένος με αντιοξειδωτικά συστήματα από τη φύση του για να αμύνεται απέναντι στη δράση των ελεύθερων ριζών και ενεργών μορφών οξυγόνου.
Τι δείχνουν τα επιστημονικά στοιχεία
Η θεωρία της γήρανσης λόγω ελεύθερων ριζών είναι σχετικά νέα, ωστόσο είναι μία από τις καλύτερα υποστηριζόμενες από επιστημονικές μελέτες, αφού η σημασία τους για την ομορφιά, την υγεία και την ευεξία του ατόμου είναι μεγάλη. Έχουν γίνει δεκάδες μελέτες σχετικά με το ρόλο των ελεύθερων ριζών και του οξειδωτικού στρες στον οργανισμό, υποδεικνύοντας ότι παίζουν ρόλο σε: ‣ Παθήσεις του κεντρικού νευρικού συστήματος, όπως η νόσος του Αlzheimer και οι διάφοροι τύποι άνοιας. ‣ Καρδιαγγειακά νοσήματα, λόγω της απόφραξης των αρτηριών. ‣ Αυτοάνοσες και φλεγμονώδεις διαταραχές, όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα και ο καρκίνος. ‣ Παθήσεις των ματιών που σχετίζονται με την ηλικία, όπως ο καταρράκτης. ‣ Μεταβολές στην εμφάνιση, όπως η απώλεια της ελαστικότητας του δέρματος, η εμφάνιση ρυτίδων και το γκριζάρισμα των μαλλιών. ‣ Γενετικές εκφυλιστικές παθήσεις, όπως η νόσος του Huntington και η νόσος του Parkinson.
Οι επιπτώσεις
Όταν σχηματίζεται μεγάλος αριθμός ελεύθερων ριζών στον οργανισμό, τότε εκδηλώνεται το λεγόμενο οξειδωτικό στρες, το οποίο ευθύνεται για τη γήρανση, εσωτερικά και εξωτερικά, την εκδήλωση ασθενειών και την πρόκληση βλαβών στα κύτταρα. Σε ό,τι αφορά το δέρμα, το οξειδωτικό στρες αποτελεί την αιτία δημιουργίας ρυτίδων, χαλαρού δέρματος και κηλίδων.
Τι μπορείς να κάνεις
Οι ελεύθερες ρίζες εξουδετερώνονται από τις λεγόμενες αντιοξειδωτικές ουσίες. Τα αντιοξειδωτικά είναι φυσικές ουσίες που αλληλεπιδρούν με ασφάλεια με τις ελεύθερες ρίζες και έχουν τη δυνατότητα να τις δεσµεύσουν και να τις εξουδετερώσουν, µετατρέποντάς τες σε µη τοξικές, άρα και ακίνδυνες για τον ανθρώπινο οργανισµό, τερματίζοντας τη βλαβερή αυτή αλυσιδωτή αντίδραση πριν βλάψουν τα ζωτικά μόρια!
Αντιοξειδωτικές ουσίες λαμβάνουμε κυρίως μέσω της διατροφής μας και συγκεκριμένα από τροφές όπως:
‣ Tα μούρα (φράουλα, βατόμουρο, μύρτιλλο, σμέουρο κ.λπ.).
‣ Tα εσπεριδοειδή (γκρέιπφρουτ, πορτοκάλι, μανταρίνι κ.λπ.).
‣ Tα προϊόντα σόγιας.
‣ Tο καρότο.
Διάβασε επίσης: Αντιοξειδωτικά: Ο σημαντικός τους ρόλος που δε γνωρίζουμε καλά! Διάβασε επίσης: Πρόληψη του διαβήτη: Αυτοί οι 15 εναλλακτικοί τρόποι "πιάνουν"!
Οι πιο πρόσφατες Ειδήσεις
Διαβάστε πρώτοι τις Ειδήσεις για υγεία, διατροφή και γυμναστική στο shape.gr
